امروزه ما در دنیای تجاری پررقابت مدرن زندگی می‌کنیم و در این دنیا سازمانی برنده است که از دیتا‌ها و اطلاعات برای اتخاذ تصمیم‌های حیاتی خود استفاده کند. با حجم زیادی از داده‌هایی که هر روز تولید می‌شود، کسب‌وکارها ممکن است با چالش‌هایی برای تصمیم‌گیری و طراحی استراتژی درست مواجه شوند. در اینجا دانش هوش تجاری می‌تواند به مدیران سازمان‌ها کمک کند تا دیتا‌های پراکنده را به‌صورت معناداری تحلیل کرده و از آن برای تصمیم‌های مهم و قرارگرفتن در مسیر پیشرفت سازمان استفاده کنند.

سازمان‌های بزرگ و کوچک برای به‌دست‌آوردن برتری نسبت به رقبا مجبورند از داده‌های خود برای افزایش بهره‌وری و تصمیم‌گیری‌های مؤثر استفاده کنند. در واقع دنیای بیزینس امروز چاره‌ای جز این، پیش روی کسب‌وکارها قرار نمی‌دهد. به همین دلیل ما در این مقاله از اهمیت هوش تجاری در کسب‌وکارها می‌گوییم و در ادامه چند کتاب هوش تجاری معرفی خواهیم کرد تا مدیران و صاحبان کسب‌وکارها برای شروع بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.

با این حال سوال اینجاست برای کسب دانش هوش تجاری از کجا باید شروع کرد؟ چرا هوش تجاری تا این حد مهم است؟ هوش تجاری چگونه به ما کمک می‌کند؟ اینها سؤال‌هایی هستند که سعی کردیم در این مقاله به زبان ساده آنها را پاسخ دهیم.

هوش تجاری به چه معناست؟

هوش تجاری (Business Intelligence) یا BI به مجموعه‌ای از فرآیندها، ابزارها و سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات تجاری خود را جمع‌آوری، ذخیره و تحلیل کنند و در نهایت به کمک آن‌ها تصمیم‌های بهتری بگیرند. هدف اصلی هوش تجاری تبدیل دیتا‌های اطلاعاتی به دانش‌های قابل‌ تحلیل و اجرایی برای سازمان‌ها است.

دانش BI به چند روش به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و شناسایی الگوها، استراتژی‌های مختلفی را اجرا کنند؛ به‌طوری‌که برای همه اعضای سازمان قابل درک باشد. علاوه‌بر این، هوش تجاری در چندین زمینه مثل مدیریت، حسابداری، لجستیک، خدمات و…. هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. دانشی که BI به شرکت‌ها ارائه می‌کند حاصل پردازش دیتا‌ها از طریق مدل ریاضی و الگوریتم‌های مشخص است.

چگونه خواندن کتاب هوش تجاری به کسب‌وکار شما کمک می‌کند؟

علم تجزیه‌وتحلیل داده‌ها هر روز پیشرفت می‌کند بنابراین نیاز به تحلیل دیتا‌ها و اطلاعات نیز هر روز مهم‌تر می‌شود. درواقع کتاب هوش تجاری علم تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و استفاده از آن‌ها را به افراد می‌آموزد. سازمان‌ها حجم بسیار زیاد دیتا و اطلاعات را جمع‌آوری می‌کنند؛ ولی تنها تعداد کمی از ارگان‌ها از این اطلاعات به طور مفید استفاده می‌کنند و بقیه این اطلاعات ارزشمند را دور می‌ریزند. در اینجا هوش تجاری به کمک سازمان‌ها می‌آید و با استفاده از این اطلاعات، استراتژی‌های جامعی برای کسب‌وکارها ایجاد می‌کند تا همه افراد در سازمان، چه مدیران و چه کارمندان تصمیم‌های بهتری بگیرند و عملکرد بهتری را ارائه دهند. در ادامه به‌طور مختصر به مزیت‌های استفاده از BI اشاره می‌کنیم.

• تصمیم‌گیری هوشمندانه: هدف اصلی BI  این است که دیتا‌های سازمانی را به‌صورت ساختاریافته تجزیه‌وتحلیل و تصمیم‌های مهم را با ریسک کمی اجرایی کند. وجود چنین سیستمی که امکان دسترسی به جدیدترین دیتا‌ها را فراهم کند، می‌تواند در نهایت به هدف‌های تجاری بزرگ‌تر و بازدهی بیشتر منجر شود.
• افزایش سطح رضایت مشتری: رشد یا شکست کسب‌وکارها به میزان رضایت مشتری بستگی دارد. افزایش رضایت مشتری از تجربه خرید یا استفاده از خدمات سازمان‌ها باعث می‌شود مجدداً برای خرید دوباره برگردند و در آینده خریدهای بیشتری انجام دهند. BI در این قسمت به کمک کسب‌وکارها می‌آید تا دیتا‌های مشتریان را جمع‌آوری و دسته‌بندی کرده تا استراتژی‌های مفیدی برای جذب دوباره مشتری و برگشت مشتری‌های فعلی  برای خرید بیشتر را طراحی کند. 
• افزایش بهره‌وری: سازمان‌ها معمولاً حجم زیادی از داده‌ها را در اختیار دارند اما نمی‌توانند همه آن‌ها را یکپارچه کنند. Business Intelligence می‌تواند این حجم زیاد اطلاعات را سریع و دقیق تجزیه‌وتحلیل کند تا در مواقع از دست دادن مشتریان و نارضایتی ‌آنها ، اطلاعات درست و دقیقی در اختیار سازمان قرار دهد تا اوضاع بهبود یابد . با بررسی دقیق این داده‌ها می‌توان برخی از اطلاعات کلیدی را شناسایی کرد و متوجه شد که مشتریان بالفعل و بالقوه چگونه این داده‌هارا دریافت و مصرف می‌کنند تا در نهایت نقاط ضعف و قدرت شناسایی شده و بهره‌وری و کارایی  افزایش یابد.
• شناسایی روند بازار: سرمایه‌گذاری در ابزارهای دانش BI و استفاده تخصصی از آن‌ها به مدیران این توانایی را می‌دهد که روند بازار، سلیقه و رفتار مشتری را پیش‌بینی کنند. زمانی که کسب‌وکارها، الگوهای خرید مصرف‌کنندگان را درک کنند، می‌توانند از طریق مقایسه و پیش‌بینی، ایده‌های جدید و مؤثر‌یبرای افزایش فروش و جذب مشتری‌های جدید به کار بگیرند.
• تبدیل دا‌ده‌ها به بینش: این روزها رسانه‌های اجتماعی با سرعت زیادی دیتا تولید می‌کنند؛ از آپلود عکس‌ها و ویدئو‌ها گرفته تا توییت‌هایی که جریان‌های مجازی را هدایت می‌کنند. هر یک از این اطلاعات اگر به‌درستی درک و تحلیل شوند، بینش عمیقی به افراد می‌دهد تا از میان این حجم از داده، اطلاعات ضروری را برای کسب‌وکارها شناسایی کرده و با استفاده به جا و درست از آن‌ها، از باقی رقبا جلوتر عمل کنند. همچنین به‌کارگیری BI به شرکت‌ها کمک می‌کند تا تصویری واقعی از کسب‌وکار خود داشته باشند و یک استراتژی تجاری موفق را اجرا کنند.

معرفی چند کتاب هوش تجاری

بعد از آنکه متوجه شدیم کتاب هوش تجاری چگونه به کسب‌وکارها کمک می‌کند، نوبت به این می‌رسد که آموزش را با مطالعه چند کتاب هوش تجاری شروع کنیم. علاوه بر کتاب‌ها، جزوه هوش تجاری در بین دانشجویان و علاقه‌مندان این حوزه در دسترس است که به کمک آن بتوانند مسیر یادگیری را شروع کنند. در لیست زیر چند کتاب محبوب در این حوزه معرفی شده که زبانشان فارسی است و به آسانی در دسترس هستند.

کتاب هوش تجاری مبتنی بر مایکروسافت

این کتاب به نویسندگی وحید قربانی و مهناز منطقی پور است که بر اساس دوره‌های آموزشی متعدد و پیاده‌سازی پروژه‌های هوش تجاری طی سال‌های متمادی نوشته شده است. این کتاب به صحبت درباره مهم‌ترین موضوعات در حوزه هوش تجاری با استفاده از شکل‌ها و نمودارهای متنوع می‌پردازد. به همین دلیل خواندن این کتاب به همه علاقه‌مندان و صاحبان کسب‌وکار پیشنهاد می‌شود.

کتاب هوش تجاری: داده‌کاوی و بهینه‌سازی تصمیم‌گیری

نویسنده در این کتاب هوش تجاری با استفاده از روش‌های تحلیل اطلاعات، نحوه مدیریت داده‌های سازمانی را آموزش داده و به خوانندگان نشان می‌دهد سیستم‌های BI چگونه رویکردهای مدیریت سازمان‌های بزرگ و پیچیده را ارتقا می‌دهند.

کتاب هوش تجاری: نگرشی پویا در عرصه کسب‌وکار

این کتاب توسط محمد جعفر تارخ نوشته شده که توسط انتشارات دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیر به چاپ رسیده است. هوش تجاری تارخ از تحلیل کسب‌وکارها، تجسم دیتاها و هوش تجاری و اجزای آن صحبت می‌کند که خواندنش به همه افرادی که قصد یادگیری دانش BI را دارند پیشنهاد می‌شود.

آشنایی با چند نرم‌افزار هوش تجاری

بعد از مطالعه چندین کتاب هوش تجاری نوبت به استفاده از ابزارهای این حوزه می‌شود تا به کمک  آن‌ها تحلیل و طبقه‌بندی دیتاها را انجام دهید. پیش‌تر علم داده فقط توسط متخصصان این حوزه انجام می‌شد، اما اکنون به کمک دانش Business Intelligence و ابزارهای آن هرکسی تنها با آموزش می‌تواند این کار را انجام دهد. این ابزارها بینش لازم را برای رسیدن به رشد و پیشرفت، حل سریع‌تر مسئله و حتی پیش‌بینی نتایج آینده و موارد بسیار دیگر را به شما می‌دهند. در ادامه ما چند ابزار BI مفید و کاربردی معرفی می‌کنیم که توسط کسب‌وکارها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

SAP Business Objects

این نرم‌افزار قابلیت‌های زیادی مانند گزارش جامع، تجسم داده‌ و تجزیه‌وتحلیل را در یک پلتفرم ارائه می‌دهد. SAP Business Objects بیشتر روی CRM و مقولاتی مانند تجربه مشتری تمرکز دارد.

Datapine

یک پلتفرم هوش تجاری یکپارچه است که فرایندهای پیچیده تجزیه‌وتحلیل داده‌ها را حتی برای افراد غیرمتخصص هم ساده می‌کند. این ابزار به افراد اجازه می‌دهد تا به‌راحتی داده‌های مختلف را با هم ادغام کرده،تحلیل‌ها را به شکل پیشرفته انجام داده و برنامه‌های تجاری خود را عملی کنند.

MicroStrategy

این ابزار از طریق دسکتاپ و موبایل قابل دسترسی است که کاربران به کمک آن می‌توانند روندهای بازار را شناسایی کرده، بهره‌وری را بهبود بخشیده و با سرعت و دقت بالاتری اطلاعات را تحلیل کنند.

SAS Business Intelligence

SAS محبوب‌ترین ابزار هوش تجاری است که در سال ۱۹۷۰ تأسیس شده است. این ابزار به کاربران خود اجازه می‌دهد تا از اطلاعات و داده‌ها برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه و درست سازمان استفاده کنند. این نرم‌افزار یکپارچه‌سازی، تجزیه‌وتحلیل و گزارش‌گیری پیشرفته را به‌صورت دقیق برای سازمان‌ها انجام می‌دهد. 

تحول در کسب‌وکارها با دانش هوش تجاری

در این مقاله به بررسی اهمیت BI  در سازمان‌ها و کسب‌وکارها پرداختیم و چند کتاب هوش تجاری و نرم‌افزار برتر در این حوزه معرفی کردیم. این ابزارها نه‌تنها به صاحبان کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا از داده‌های خود به بهترین نحو اطلاعات بگیرند، بلکه قابلیت تحلیل پیشرفته داده‌ها را نیز فراهم کرده و به افراد کمک می‌کنند تا تصمیم‌های هوشمندانه بگیرند. علاوه بر این، سعی کردیم از اهمیت داده‌ها در دنیای بیزینس امروز صحبت کنیم تا همه افراد مشغول در یک سازمان به اهمیت آن پی ببرند و از داده‌ها برای افزایش توانمندی‌ و عملکرد بهتر خود استفاده کنند.

از نگاهی دیگر، باتوجه‌به اینکه داده‌ها در تمامی حوزه‌های یک سازمان یا کسب‌وکار اهمیت دارند، باید به دنبال روش جدیدی برای جمع‌آوری، طبقه‌بندی و استفاده از آن‌ها در زمینه‌های مختلفی مثل بازاریابی بود. بازاریابی داده‌محور از مفاهیم جدید در دنیای بازاریابی به شمار می‌رودکه به متخصصان کمک می‌کند رفتار مشتریان را رصد و پیش‌بینی کرده و برنامه‌های تبلیغاتی مؤثری را اجرا کنند؛ به‌طوری‌که به افزایش فروش و بالا رفتن رضایت مشتری منجر شود. اگر شما هم در نقطه‌ای قرار دارید که قصد دارید به پیشرفت سازمانتان کمک کنید یا کسب‌وکار خودتان را گسترش دهید، بهتر است از دوره بازاریابی داده‌ محور همراه اول شروع کنید. در این دوره تلاش شده این دانش جدید اما مهم به افراد آموزش داده شود تا همه بتوانند با هر دانش و پیش‌زمینه‌ای از آن استفاده کنند. دوره بازاریابی داده‌محور همراه اول می‌تواند نقطه شروعی برای همه افرادی باشد که قصد دارند تصمیمات درست و استراتژیک بگیرند و در مسیر رشد و پیشرفت سازمانشان نقش کلیدی داشته باشند.