اقتصاد غیرمتمرکز بر پایه بلاکچین
۳۹۶۰ نفر
۱ساعت
۲۵۰,۰۰۰ تومان
خرید دوره
تا چند سال گذشته، بسیاری از مردم شناخت زیادی نسبت به بیت‌کوین نداشتند و حتی نمی‌دانستند این ارز دیجیتال، روزی می‌تواند ارزش بالایی پیدا کند. لازلو هانیچ به عنوان اولین کسی که با بیت‌کوین یک محصول واقعی را خرید، مجبور شد ۱۰ هزار واحد از این ارز را بپردازد تا فقط دو عدد پیتزا بخرد!
” تصورش را کنید، ۱۰ هزار واحد از پادشاه ارز‌های دیجیتال در برابر دوتا پیتزا، احتمالا با خودتان میگویید عجب پادشاهی!!! “
حالا با گذشت بیش از یک دهه از این ماجرا، داستان تغییر کرده است. قیمت بیت‌کوین تنها طی چند سال، رشد چشمگیری را تجربه کرد و حتی به ۶۰ هزار دلار هم رسید. با این وجود، دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند ارز‌های دیجیتال را نادیده بگیرد؛ زیرا آنها در مدت زمان کوتاهی به یکی از پایه های اقتصادی مهم در دنیا تبدیل شده اند و همچنان در حال رشد هستند.
هم زمان با رشد بیت‌کوین و استقبال جهانی از دنیای رمزارز‌ها، بلاکچین (BlockChain) نیز به عنوان فناوری تولید چنین ارز‌هایی، توجه بسیاری از طرفداران کریپتوکارنسی را به خود جلب کرد.
هدف ما در این مقاله بررسی تکنولوژی نوظهور بلاکچین است. بلاکچین چیست، چگونه رمزارز‌ها را تولید می‌کند و قرار است چه تأثیری بر اقتصاد جهان بگذارد؟ پاسخ همه این سؤالات در مقاله “اقتصاد بلاکچین” مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
بلاکچین، یک فناوری برای انتقال امن اطلاعات بین افراد و شبکه‌های مختلف است. در این تکنولوژی، اطلاعات در قالب زنجیره‌ای از بلاک‌ها تولید میشوند، به‌طوری که هر بلاک جدید با بلاک قبلی خود و بدین ترتیب با تمام بلاک‌هایی که تاکنون در شبکه تولید شده ارتباط دارد.
اجازه دهید مفهوم بلاکچین را با زبان غیرفنی و با یک مثال ساده توضیح دهیم. فرض کنید شما یک مرغ دارید. این مرغ را می‌توانید اولین بلاک یا همان “بلاک جنسیس” در نظر بگیرید. بلاک جنسیس اطلاعاتی کلی در مورد زنجیره بلاک‌های شبکه و فرآیند آغاز و تولید آنها دارد.
پس از مدتی مرغ شما یک تخم مرغ می‌گذارد و تخم مرغ تبدیل به مرغ می‌شود؛ می‌توان این مرغ جدید را به بلاک دوم زنجیره تشبیه کرد. حالا شما دو بلاک دارید با یک ویژگی خیلی مهم: بلاک دوم یا همان مرغ جدید، بخشی از اطلاعات بلاک قبلی، یعنی ژنتیک مرغ اول را در خود دارد.
نسل مرغ‌های شما به همین ترتیب ادامه می‌یابد؛ هر مرغ ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد؛ اما در عین حال، بخشی از اطلاعات تمامی مرغ‌های پیشین را نیز در قالب ژنتیک نگهداری می‌کند. بنابراین، گویی شما یک زنجیره بلاکچین دارید که همه بلاک‌ها در عین منحصر به فرد بودن، با بلاک‌های قبلی خود مرتبط هستند.
“بلاکچین از دو کلمه انگلیسی Block به معنای بلوک و Chain به معنای زنجیر تشکیل شده، یعنی بلاک‌هایی که به شکل زنجیروار به هم مرتبط هستند.”
برای پاسخ به این سؤال کافیست یکبار دیگر نگاهی به سیستم بلاکچین بیاندازید. حال که بلاک‌ها به صورت زنجیره‌وار به یکدیگر متصل هستند، امکان تغییر یک بلاک وجود ندارد، مگر اینکه تمام بلاک‌های پیشین دچار تغییر شوند.
مکانیزم منحصر به فرد بلاکچین، امنیت آن را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد. برای نفوذ به چنین سیستمی باید به همه بلاک‌های پیشین نفوذ کرد؛ یعنی هک یک سیستم بلاکچین نیاز به تغییر هزاران و یا شاید میلیون‌ها بلاک داشته باشد.
پیش از ورود به دنیای بلاکچین باید به یک سوال بزرگ پاسخ داد:
“آیا امکان اعتماد به سیستمی وجود دارد که بدون نظارت هیچ سازمان یا دولتی فعالیت می‌کند؟ آیا هیچ پروتکل اعتمادی برای این سیستم چیده شده است؟”
پاسخ به این سوالات، ابهامات مربوط به امنیت شبکه را رفع می‌کند و نظریه‌های مثبت در مورد اقتصاد بلاکچین را قوت می‌بخشد.
همین ابتدا بگویم که “پروتکل اعتماد” یک مفهوم جامع است که در سیستم‌های مختلف وجود دارد. هر پروتکلی که به منظور اعتمادسازی میان بخش‌های مختلف یک سیستم به‌کار گرفته شود، نوعی پروتکل اعتماد است.
برای مثال سیستم پرداخت و تحویل دارو در یک داروخانه را تصور کنید. فیش داروخانه در کنار مهر صندوق نوعی پروتکل اعتماد می‌سازند؛ به‌طوری که بخش‌های مختلف داروخانه از طریق این ابزار می‌توانند به متقاضی و فرآیند‌های انجام شده اعتماد کنند و با خیال آسوده داروی متقاضیان را تحویل دهند.
در این مثال یک هسته مرکزی وجود دارد؛ هسته‌ای که اطلاعات تمامی دارو‌ها و فیش‌ها در آن جمع‌آوری شده و مورد نظارت قرار می‌گیرند. حال به نظرتان بلاکچین به عنوان یک سیستم بدون هسته مرکزی هم می‌تواند پروتکل اعتماد داشته باشد؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.
“کتاب اقتصاد بلاکچین نوشته دکتر کهن هوش نژاد و دکتر پاک ذات، یکی از کامل‌ترین منابع فارسی برای آشنایی با کاربرد بلاکچین در اقتصاد است”
بسیاری بلاکچین و در رأس آن بیت‌کوین را یک سیستم غیرقابل اعتماد می‌دانند؛ سیستمی که یک شخص ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو آنرا ساخته تا پول همه مردم جهان را در یک لحظه بالا بکشد و بزند به چاک!
اگر شما نیز چنین فکر می‌کنید، باید بگویم که سخت در اشتباه هستید. بلاکچین اگرچه پروتکل اعتماد یکپارچه‌ای نظیر سیستم‌های معمول امروزی ندارد، اما نیازی هم به آن ندارد.
اعتماد و امنیت شبکه بلاکچین نه توسط یک شخص یا سازمان، بلکه توسط تمامی اعضای شبکه تامین می‌شود. برای درک این موضوع بهتر است ساختار بلاک‌ها را بررسی کنیم.
بلاکچین یک سیستم منبع باز یا Open Source است؛ یعنی هر شخصی بدون دسترسی به بلاک‌های شبکه هم می‌تواند تراکنش‌های آن را نظارت کند.
بلاک‌های شبکه بلاکچین داخل کیف‌پول‌های مجازی قرار دارند. هر کیف پول دارای یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی است؛ دقیقا مانند کارت‌های بانکی که دارای یک شماره کارت (کلید عمومی) و یک رمز (کلید خصوصی) هستند.
دسترسی به هر بلاک تنها با استفاده از کلید خصوصی کیف پول آن امکان‌پذیر است که در اختیار صاحب بلاک قرار دارد. حال می‌پرسید صاحب بلاک کیست؟ اولین کسی که آن را تولید کرده. مثلا درمورد بیت‌کوین اولین ماینری که یک بلاک را استخراج می‌کند، صاحب آن می‌شود.
صاحبان بلاک می‌توانند آن را به کیف پول (یا فضای نگهداری) دیگری ارسال کنند. بدین ترتیب رمزارز‌ها معامله میشوند و بلاک‌های حاوی اطلاعات نیز در بستری امن منتقل و نگهداری میشوند.
“امنیت شبکه بلاکچین توسط یک سازمان خاص تامین نمی‌شود، بلکه تمامی اعضای شبکه در آن دخیل هستند.”
ماینر‌های بیت‌کوین یا اعضای (نود‌ها) دارای صلاحیت در هر شبکه بلاکچین، بر تراکنش‌های آن نظارت دارند. جالب است بدانید در شبکه بیت‌کوین، تائید نیمی از ماینر‌های کل شبکه برای انجام یک تراکنش لازم است. امنیت شبکه بیت‌کوین از طریق همین ماینر‌ها تأمین می‌شود، یعنی اگر کسی بخواهد فقط یک تراکنش شبکه را دستخوش تغییر کند، باید به سیستم نیمی از ماینر‌های کل جهان نفوذ کند؛ چنین کاری به نظر غیرممکن می‌رسد، درست می‌گویم؟!
تکنولوژی بلاکچین تاکنون تأثیرات قابل توجهی در حوزه‌های پزشکی، هنر، امنیت، انتقال داده، اقتصاد و غیره گذاشته است. امنیت بالای این فناوری به مرزی رسیده است که امروزه بسیاری از دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ نیز از آن استفاده می‌کنند. کشور‌های جهان اول در تلاش‌اند تا سیستم‌های اقتصادی خود را بر اساس زنجیره‌های امن بلاکچین، مجددا پایه‌ریزی کنند.
در ادامه قصد داریم به مقوله اقتصاد بلاکچین بپردازیم. حضور این فناوری در اقتصاد موجب می‌شود امنیت و سرعت شبکه افزایش یابد. با توجه به اینکه نظارت بر تراکنش‌ها توسط اعضای خود شبکه انجام می‌شود، احتمال تخلفاتی نظیر اختلاس‌های مالی، فرار‌های مالیاتی، پول شویی و غیره به صفر کاهش می‌یابد؛ البته که حضور این فناوری چالش‌هایی نیز به همراه دارد.
بلاکچین امروزه در قسمت‌های مختلفی از اقتصاد به کار گرفته می‌شود. در ادامه بخش‌های مختلف اقتصاد بلاکچین را معرفی خواهیم کرد.
یکی از مهم‌ترین کاربرد‌های بلاکچین، استفاده از آن برای انتقال وجه است. امروزه علاوه بر مردم عادی، بسیاری از کشور‌ها نیز تصمیم گرفته‌اند بخشی از مبادلات خود را با استفاده از بیت‌کوین انجام دهند، تا هم زمان انتقال وجه کاهش یابد و هم از زیر سلطه دلار خارج شوند.
علت ورود آهسته و محتاطانه اغلب کشور‌ها به این حوزه، عدم قطعیت‌های موجود در بازار رمزارز و عدم اطمینان صددرصدی به این بازار است. بی‌شک در آینده‌ای نزدیک و با افزایش هرچه بیشتر اعتماد به بیت‌کوین و بازار کریپتوکارنسی، ارز‌های دیجتال، سهم قابل توجهی از تبادلات مالی را به خود اختصاص خواهند داد.
“بلاکچین، آسان‌ترین روش انتقال وجه است؛ با این روش تبادلات مالی در بستری غیرمتمرکز و امن با سرعت بسیار بالا انجام میشوند.”
بسیاری از مردم کاربرد اصلی اقتصاد بلاکچین و به‌طور خاص بیت‌کوین را سرمایه‌گذاری می‌دانند. تا به حال هیچ‌کس نتوانسته امنیت شبکه بیت‌کوین را مختل کند. از این رو، بیت‌کوین و سایر ارز‌های بلاکچین به بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری بدل شده‌اند.
علاوه بر سرمایه‌گذاران بلندمدت، معامله‌گران کوتاه‌مدت یا همان تریدر‌ها نیز از بازار ارز‌های بلاکچینی استقبال می‌کنند. نوسانات زیاد قیمت و حجم بالای معاملات برای چنین اشخاصی بسیار جذاب و سودآور است.
یکی دیگر از حوزه‌های پرطرفدار اقتصاد بلاکچین، سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار‌های نوپا است. در گذشته اگر کسب‌وکاری قصد داشت ایده‌ای نو را به مرحله اجرا برساند، می‌بایست به سرمایه‌گذاران بزرگ مراجعه می‌کرد و با ارائه طرح‌های توجیهی اقدام به جذب سرمایه می‌نمود.
در عصر نوین و با ظهور توکن‌های دیجیتال، کسب‌وکار‌های نوپا جزئیات فعالیت خود را در اختیار عموم قرار می‌دهند و از مردم می‌خواهند توکن مربوط به پروژه آنها را خریداری کنند. با استفاده از این کار مردم عادی نیز می‌توانند در پروژه‌های جدید شرکت داشته باشند و به سرمایه‌گذاران چنین پروژه‌هایی بدل شوند.
اگر می‌خواهید مفهوم توکن را به سادگی متوجه شوید، می‌توانید آن را مانند سهام‌های بورسی در نظر بگیرید. با خرید سهام یک شرکت در بورس و افزایش ارزش شرکت، ارزش سهام آن نیز رشد کرده و به سهامداران سود می‌دهد. با خرید توکن‌های یک کسب‌وکار نوپا یا یک پروژه نوظهور نیز، اگر پروژه موفقیت آمیز باشد و مورد توجه عموم قرار گیرد، تقاضا برای خرید توکن آن افزایش می‌یابد و ارزش آن نیز به تبع آن زیاد خواهد شد؛ حالا صاحبان توکن می‌توانند دارایی خود را با قیمتی بسیار بالاتر از ارزش اولیه آن بفروشند.
بسیاری از ارز‌های معروف بازار مربوط به پروژه‌ها و ایده‌های نوظهوری هستند که توجه عموم سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده و با رشد چشمگیری روبه‌رو شدند. صاحبان اولیه چنین پروژه‌هایی نیز نتیجه اعتماد خود را دیده‌اند و ثروت هنگفتی بدست آورده‌اند.
حفظ امنیت داده‌های اقتصادی یکی از بزرگ‌ترین دغدغه سازمان‌های مالی و مالیاتی کشورهاست. خوشبختانه، اقتصاد بلاکچین برای این مشکل نیز راهکار مناسبی دارد. بلاک‌های رمزنگاری شده به این سازمان‌های اجازه می‌دهند اطلاعات محرمانه خود را در فضایی امن و غیرمتمرکز نگهداری و جا‌به‌جا کنند.
با استفاده از این تکنولوژی، امکان حملات سایبری به یک سیستم یکپارچه و متمرکز نظیر سیستم‌های مالی و مالیاتی قدیمی وجود نخواهد داشت.
جالب است بدانید که کشورمان ایران نیز در حال استفاده از چنین تکنولوژی در سیستم مالیاتی خود است. با راه‌اندازی سامانه مودیان مالیاتی، حفظ و نگهداری امضای دیجیتال مودیان با استفاده از توکن‌های رمزنگاری شده انجام می‌شود.
یکی از دیگر حوزه‌های بسیار پرکاربرد اقتصاد بلاکچین مربوط به تجارت بین‌الملل است. در گذشته انتقال پول و تأمین ارز برای تجارت‌هایی با حجم بالا کاری دشوار بود. در آینده‌ای نزدیک و با حضور پررنگ‌تر بلاکچین در تجارت جهانی، این مشکل نیز برطرف خواهد شد.
تجارت با ارز‌های دیجیتال زمان مبادلات تجاری را کاهش و شفافیت آنها را افزایش می‌دهد. کما اینکه دیگر نیازی به فراهم کردن ارز‌های بین‌المللی به صورت فیزیکی وجود ندارد. امروزه بسیاری از کشور‌ها رمزارز پول ملی خود را تولید کرده‌اند. چنین ارز‌هایی که تحت عنوان استیبل‌کوین نیز شناخته میشوند، به پشتوانه پول ملی یک کشور ساخته شده و تبادلات تجاری را بسیار آسان و سریع خواهند کرد.
“یکی از کاربرد‌های بلاکچین، حذف دلار از تبادلات تجاری بین‌المللی است.”
هر تکنولوژی یا ایدۀ نوظهوری در کنار مزایای خود، معایبی نیز دارد و چالش‌هایی را به همراه می‌آورد. در این بخش از مقاله قصد داریم به معایب اقتصاد بلاکچین بپردازیم.
همانطور که پیش‌تر گفته شد، هیچ سازمان یا نهاد قانونی نمی‌تواند بر یک سیستم غیرمتمرکز نظارت داشته باشد. یکی از نگرانی‌های اصلی دولت‌ها در مورد اقتصاد بلاکچین، همین نظارت ناپذیر بودن آن است.
امروزه برخی از گروه‌های مافیایی، قاچاقچیان، فروشندگان بازار سیاه و غیره، تبادلات مالی و اطلاعاتی خود را از طریق ارز‌ها و سیستم‌های بلاکچینی انجام می‌دهند. این مسأله به یک چالش بزرگ برای دولت‌ها بدل شده است.
اشتباهات سهوی در سیستم‌های تبادل مالی و یا اطلاعاتی متمرکز قابل جبران است؛ در حالی که بلاکچین چنین فرصتی را در اختیار شما قرار نمی‌دهد. هرگونه اشتباه در سیستم‌های بلاکچینی دیگر قابل پیگیری و جبران نیست. سرمایه یا اطلاعاتی که به اشتباه فرستاده شده‌اند دست فردی دیگر خواهند رسید و یا برای همیشه در شبکه مفقود میشوند.
نوسانات زیاد بازار کریپتوکارنسی یک تیغه دو لبه است. این نوسانات شدید به همان میزان که پتانسیل افزایش پول شما را دارند، می‌توانند سرمایه تان را به سرعت نابود کنند.
معامله‌گری در چنین بازار پرنوسان و پرریسکی نیاز به تجربه و تبحر بالایی دارد. سرنوشت ارز «لونا» مثال مناسبی برای نشان دادن میزان ریسک سرمایه‌گذاری در ارز‌های بلاکچینی است؛ ارزی که در کمتر از چند روز از قیمت نزدیک به ۱۰۰ دلار به ارزش کمتر از ۱ دلار رسید!
همانطور که بلاکچین به پروژه‌های نوپا اجازه می‌دهد توکن‌های خود را طراحی و به بازار عرضه کنند؛ به کلاهبرداران نیز مجال عرض اندام می‌دهد. امروزه بسیاری از پروژه‌های اسکم با طرح‌های توجیهی دروغین، سرمایه‌گذاران ناآگاه را به سمت خود جذب کرده و پول آنها را بالا می‌کشند.
در این مورد توصیه می‌کنیم: حتما پیش از اعتماد به یک پروژه یا ایده، ایده‌پردازان و سوابق آنها را بررسی کنید و از افراد باتجربه در این حوزه مشورت بگیرید.
“مراقب باشید در تلاش برای یک شبه پولدار شدن، یک شبه فقیر نشوید!!!”
حتما تا به حال به قدرت بلاکچین پی برده‌اید؛ بلاک‌هایی که به صورت زنجیره‌هایی امن در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و با یک الگوریتم مشخص در تعداد محدود یا نامحدود تولید میشوند. علی‌رغم اینکه صنعت بلاکچین و محصول اصلی آن بیت‌کوین بیش از یک دهه سابقه دارند، اما نام آنها به تازگی سر زبان‌ها افتاده و کمتر از ۵ سال است که توانسته توجه عموم مردم را به سمت خود جلب کنند.
علت اصلی پیشرفت آهسته بلاکچین عدم قطعیت‌های موجود در مورد این تکولوژی و البته مقاومت دولت‌های بزرگ جهان در برابر تغییراتی این چنینی است، مقاومتی که در سالیان اخیر کم‌کم در حال شکسته شدن است و به زودی جای خود را به یک آغوش باز خواهد داد.
بسیاری از کارشناسان بزرگ اقتصادی معتقدند، اقتصاد بلاکچین به زودی به یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصاد جهان بدل خواهد شد. بعید نیست که تا همین چندسال بعد بلاکچین به بانک‌ها راه باز کند، شرکت‌های بزرگ را تحت سلطه خود درآورد و به بسیاری از ساختار‌های کهنه و بی‌ثمر پایان دهد.
در این مقاله به زبانی ساده مفهوم بلاکچین را شناختید و از برخی تحولاتی که در آینده ایجاد می‌کند نیز اطلاع پیدا کردید. بی‌شک، موج بلاکچین به همراه خود ساختار‌های قدیمی را در هم می‌شکند و تحولی در کسب‌وکار‌های نوین ایجاد می‌کند.
اگر می‌خواهید فراتر از یک مقاله با جزئیات اقتصاد بلاکچین آشنا شوید و رویداد‌های آینده را پیش‌بینی کنید، می توانید از دوره اقتصاد غیرمتمرکز بر پایه بلاکچین آکادمی همراه استفاده کنید. آکادمی همراه با ارائه برترین دوره‌های آموزش تکنولوژی‌های نوین در کشور، همراه شما در مسیر ورود به دنیای بلاکچین می باشد.
آکادمی همراه اول با هدف تربیت، توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در اکوسیستم دیجیتال در تابستان ۹۹ آغاز به کار کرده است. آکادمی به پشتوانه‌ی تجربه‌ی آموزش و توسعه‌ی نیروی انسانی همراه‌اول می‌کوشد نیازهای آموزشی عمومی، تخصصی و شکاف میان تحصیلات آکادمیک و فضای کار بابرگزاری مسیرهای شغلی از جمله هوش مصنوعی، تحلیل گر داده ، کارشناس محصول و … پوشش دهد.
