برنامه‌ریزی توسعه فردی
۴۱ نفر
۴ساعت
۴۵۰,۰۰۰ تومان
خرید دوره
منو
منو
ما همیشه قبل از اینکه راهی سفر شویم، برنامه‌ی کامل سفر را می‌چینیم، هتل رزرو می‌کنیم، بلیط‌هایمان را از چند مدت قبل می‌خریم و تعیین می‌کنیم که در هر روز از سفر به کدام جاذبه‌های دیدنی سر بزنیم و چه کارهایی انجام دهیم. دلیل ما از انجام این اقدامات این است که مطمئن شویم برنامه سفرمان بدون مشکل و به بهترین نحو انجام خواهد شد.
در حقیقت همه بخش‌های زندگی شبیه سفر است و برنامه‌ریزی رکن اساسی هر فعالیت موفقی است. برنامه‌ریزی در واقع تعیین اهداف، تعیین اقدامات برای دستیابی به اهداف و بسیج منابع برای اجرای اقدامات است. در ادامه می‌خواهیم برنامه‌ریزی را از جنبه‌های مختلف بررسی کرده و دسته‌بندی‌های مختلف آن را معرفی کنیم. شناختن انواع مختلف آن به شما کمک میکند تا در هر موقعیت، شیوه برنامه ریزی مناسب آن موقعیت را انتخاب کنید.
برنامه ریزی خوب کلید موفقیت هر کسب و کاری است. نقش برنامه ریزی در مرتب کردن چیزهای مهم و درک نحوه استفاده موثر از چیزهای مهم است. اگر یک کسب و کار آنطور که باید و شاید خوب عمل نمی‌کند، اغلب به این دلیل است که در برنامه‌ریزی آن مشکل‌هایی وجود دارد. رفع مشکلات برنامه ریزی می‌تواند منجر به بهبود در کل کسب و کار شود.
برای بهتر کردن یک برنامه ریزی در کسب و کار، با حل مشکلات خاص در خود طرح شروع کنید. در ابتدا یک تصویر واضح از هدف بزرگ خود داشته باشید. سپس اهداف و راه‌های روشنی را برای بررسی عملکرد خود در طول مسیر تعیین کنید، این راه‌ها باید شما را به هدف بزرگ برسانند. نکته مهم این است که از همان ابتدا، اهداف مهم، بزرگ، شفاف و تعیین شده باشند.
تکنیک های برنامه ریزی در مدیریت به فرآیند تعیین اهداف، تعیین استراتژی‌ها و ترسیم وظایف و برنامه‌ریزی‌ها برای دستیابی به اهداف سازمان اشاره دارد و شامل پیش بینی شرایط آینده و تصمیم گیری از قبل برای سازماندهی فعالیت‌ها و تخصیص موثر منابع برای دستیابی به آن اهداف است.
برنامه ریزی در مدیریت درواقع چارچوبی برای تصمیم گیری فراهم میکند و با ایجاد مسیری روشن از وضعیت فعلی، جهت سازمان را به سمت وضعیت مطلوب آینده هدایت میکند. با برنامه‌ریزی، مدیران می‌توانند تغییرات را پیش‌بینی کنند، ریسک‌ها را به حداقل برسانند و از فرصت‌ها استفاده کنند و اطمینان حاصل کنند که سازمان در دستیابی به اهداف استراتژیک خود متمرکز و کارآمد است.
برنامه ریزی یک فعالیت حیاتی و استراتژیک است که نه تنها مسیری را برای آنچه باید انجام شود تعیین میکند، بلکه نحوه، زمان و اینکه توسط چه کسی انجام شود را نیز تعیین میکند. همچنین موانع و فرصت‌های بالقوه را نیز پیش‌بینی کرده و به تصمیم گیری آگاهانه و تعیین مسیر درست کمک میکند.
در یکی از مهم‌ترین دسته‌بندی‌های انواع برنامه ریزی آن را به چهار نوع اصلی تقسیم می‌کنند:
هر یک از این انواع دارای ویژگی‌های متمایزی هستند و هر کدام در یک موقعیت به کار می‌آیند.
برنامه ریزی استراتژیک مانند یک نقشه راه برای آینده یک شرکت است. این نوع از برنامه ریزی در حوزه تعیین اهداف بلند مدت و تصمیم گیری در مورد جهت گیری کلی سازمان عمل میکند. در واقع به شرکت کمک میکند تا تلاش‌ها و منابع خود را بر روی مهم‌ترین هدف متمرکز کند. با اولویت‌بندی اهداف، شرکت می‌تواند در مسیر خود باقی بماند و در جهت دستیابی به جاه‌طلبی‌های بزرگ خود تلاش کند.
به عبارت ساده‌تر، یک برنامه استراتژیک مشخص میکند که یک شرکت می‌خواهد در آینده کجا باشد (مانند یک یا ده سال آینده) و اطمینان حاصل میکند که این اهداف با ماموریت و ارزش‌های اصلی شرکت مطابقت دارند. این نوع از برنامه معمولا چیزی است که مدیران ارشد روی آن کار می‌کنند.
برنامه ریزی تاکتیکی بیشتر در مورد زمان حال و با تمرکز بر مراحل مورد نیاز برای حرکت به سمت اهداف استراتژیک است. مثل این است که سفر را به بخش‌های کوچک‌تر و قابل کنترل‌تر تقسیم کنید؛ مثلا بخش خرید بلیط، بخش رزرو هتل و بخش پیدا کردن جاذبه‌های گردشگری و گنجاندن در برنامه.
این مدل برنامه‌ریزی به سازمان‌ها کمک میکند تا جزئیات کارهایی را که باید در کوتاه‌مدت انجام شوند تا به اهداف بلندمدت خود برسند را بهتر تعیین کنند. بنابراین، برنامه‌ریزی تاکتیکی نحوه برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت و کوچک شرکت برای دستیابی به اهداف بزرگ است، مانند برنامه‌ریزی برای مدیریت و اجرای یک کمپین بازاریابی که بر عهده مدیران میانی است.
برنامه ریزی عملیاتی مانند یک استراتژی روزانه برای حفظ یکپارچگی کارها است. این نوع از برنامه‌ریزی، برنامه‌های تاکتیکی را به اقدامات و اهداف خاص کوچک‌تر برای آینده نزدیک تبدیل میکند. درواقع آنها را به وظایف روزانه، هفتگی و ماهانه تبدیل میکند. این نوع برنامه ریزی نیز برای اینکه یک شرکت مطمئن شود به مسیر خود پایبند است، کلیدی است و به آن امکان می‌دهد بررسی کند که اوضاع چگونه پیش می‌رود و هر گونه ترفند مورد نیاز را در طول مسیر انجام دهد.
برنامه های عملیاتی همه در مورد فعالیت‌های منظمی هستند که باید هر روز اتفاق بیفتد تا از اجرای برنامه‌های تاکتیکی اطمینان حاصل شود. این برنامه می‌تواند شامل تنظیم برنامه‌های کاری، ایجاد قوانین یا دستورالعمل‌هایی برای کارمندان باشد که باید از آنها پیروی کنند و یا وظایف خاصی که در راستای اهداف تاکتیکی بزرگ‌تر هستند، مانند حدود وظایف یک اسکرام مستر که پیگیر تسک‌های اعضای تیم است.
این نوع برنامه در واقع یک برنامه پشتیبان برای زمانی است که همه چیز آنطور که انتظار می‌رود پیش نمی‌رود. سازمان‌ها با داشتن یک برنامه ریزی اضطراری خود را برای غافلگیری‌ها یا تغییرات ناگهانی آماده می‌کنند. برنامه ریزی اضطراری به معنای ارائه استراتژی‌های پیش از موعد است تا یک شرکت بتواند به سرعت و به طور موثر به هر نوع موقعیت غیرمنتظره واکنش نشان دهد.
برنامه های اضطراری یک شرکت را در حالت آماده باش قرار داده و تعیین میکند در صورت بروز مشکل هر کسی چه وظیفه‌ای دارد. این طرح می‌تواند شامل هر چیزی باشد مثل نحوه برخورد با کارکنانی که ممکن است به طور ناگهانی شرکت را ترک کنند، تا واکنش به بلایای طبیعی و رفع مشکلات نرم‌افزاری جدی. ایده این است که برای انواع مشکلات احتمالی برنامه‌ای داشته باشیم، بنابراین شرکت غافلگیر نشده و بدون توجه به اینکه چه اتفاقی می‌افتد، بتواند به کار خود ادامه دهد.
| تفاوت‌ها | برنامه استراتژیک | برنامه تاکتیکی | برنامه عملیاتی |
| افق زمانی | معمولا ۳ تا ۵ سال یا بیشتر | ۱ تا ۲ سال | ۱۲ ماه آینده یا کمتر |
| محدوده‌ای که در بر می‌گیرد | کل سازمان | یک واحد تجاری استراتژیک | متمرکز بر بخش‌ها یا واحدهای کوچک‌تر |
| پیچیدگی | بسیار پیچیده | پیچیده‌تر، اما خاص‌تر با دامنه محدودتر | کمترین پیچیدگی |
| تأثیر | پتانسیل تاثیر روی بقا و موفقیت سازمان | بر واحدهای تجاری خاص تأثیر می گذارد، اما تأثیر آن بر کل سازمان اندازه‌گیری می‌شود. | تأثیر معمولا به یک بخش یا واحد سازمانی خاص محدود می‌شود. |
| سطح مدیریتی درگیر | مدیریت ارشد | مدیریت میانی | خط مقدم |
| وابستگی متقابل | وابستگی متقابل بالا، باید منابع و قابلیت‌های کل سازمان و محیط های بیرونی آن را در نظر بگیرد. | وابستگی متقابل متوسط؛ باید منابع و قابلیت های چندین واحد در یک کسب و کار را در نظر بگیرد. | وابستگی کم؛ این طرح ممکن است محدود به برنامه های سطح بالاتر، تاکتیکی و استراتژیک باشد اما بیشتر از سایر برنامه‌ها مستقل است. |
برنامه ریزی را می‌توان بر اساس چارچوب زمانی برنامه دسته بندی کرد. این دسته بندی به سازمان‌ها کمک میکند تا استراتژی‌ها و اقدامات خود را برای دستیابی به اهداف خاص و در دوره‌های خاص تنظیم کنند. در ادامه انواع اصلی برنامه‌ریزی را با توجه به زمان برنامه آورده‌ایم:
این نوع از برنامه‌ریزی شامل تعیین اهداف و استراتژی‌هایی می‌شود که برای چندین سال آینده هدف‌گذاری می‌کنند، که اغلب پنج تا ده سال یا بیشتر را شامل می‌شود. برنامه‌ریزی بلندمدت در مورد تعریف چشم انداز و ماموریت سازمان، تعیین اهداف گسترده و شناسایی ابتکارات عمده‌ای است که سازمان را به سمت وضعیت آینده‌اش سوق می‌دهد. در واقع برنامه‌ریزی بلند مدت یعنی درک این که سازمان می‌خواهد در آینده‌ای دور کجا باشد و یک نقشه‌ای برای رسیدن به آن تعیین کند. به عنوان مثال شرکت تعیین میکند که تا ده سال آینده بازار خود را در سطح جهانی گسترش دهد.
برنامه ریزی میان مدت معمولا یک تا پنج سال را در بر می‌گیرد. اینجاست که برنامه ریزی استراتژیک وارد عمل می‌شود و چشم انداز بلند مدت را به اهداف و برنامه‌های ملموس‌تر تبدیل میکند. برنامه ریزی استراتژیک بر تعیین اهداف خاص که سازمان را به سمت اهداف بلندمدت خود سوق می‌دهد، شناسایی اقدامات کلیدی، تخصیص منابع و تعیین جدول زمانی برای دستیابی تمرکز دارد. در واقع شکاف بین جایگاهی که سازمان در حال حاضر ایستاده است و جایی که هدف آن در میان مدت است را پر می کند. به عنوان مثال یک شرکت تعیین میکند تا ۵ سال آینده یک خط جدید از کالاهای سازگار با محیط زیست، قابل استفاده مجدد برای تنوع بخشیدن به محصولات و جذابیت برای مصرف کنندگان آگاه به محیط زیست معرفی کند.
برنامه ریزی کوتاه مدت معمولا به یک بازه زمانی حداکثر یک ساله نگاه میکند که شامل برنامه ریزی‌های تاکتیکی می‌شود که اهداف استراتژیک را به برنامه‌ها، پروژه‌ها و ابتکارات عملی تقسیم میکند که می‌توانند در کوتاه مدت به انجام برسند. این نوع برنامه ریزی بر تخصیص منابع، تعیین اهداف بخش‌ها، و تشریح وظایف خاص متمرکز است. یک نمونه از برنامه ریزی کوتاه مدت می‌تواند ردیابی عملکرد فروش روزانه و هفتگی باشد، مثلا برای یک سال آینده هدف فروش را تنظیم کنید و عملکرد تیم فروش را از نزدیک نظارت کنید.
مدیریت زمان یکی از مفاهیم بسیار مهم هم در محل کار و هم در زندگی شخصی است، به همین دلیل درک اهمیت زمان حیاتی است، زیرا زمان از دست رفته، صرف نظر از پولی که صرف شده است، هرگز قابل بازیابی نیست. افرادی که به زمان اهمیت نمی‌دهند و قدر آن را نمی‌دانند، در نهایت افسوس‌های بزرگی خواهند خورد.
مدیریت زمان موثر با برنامه ریزی خوب شروع می‌شود. با برنامه ریزی افراد می‌توانند از زمان خود به نحو احسن استفاده کنند و از کار بدون هدف اجتناب کنند. برنامه ریزی جهت و انگیزه را برای انجام به موقع وظایف فراهم میکند.
برنامه ریزی مراحل مورد نیاز برای رسیدن به اهداف را در یک بازه زمانی مشخص، تعیین میکند و به تمایز بین کارهای فوری و کارهایی که می‌توانند بعدا انجام شوند کمک میکند.
برای سازماندهی بهتر وظایف، می‌توانید یک لیست از فعالیت‌ها و زمان‌های اختصاص داده شده برای آنها ایجاد کنید. کارهایی که اولویت بالایی دارند باید ابتدا فهرست شوند و به دنبال آن کارهایی که خیلی فوری نیستند. این رویکرد تضمین میکند که کارهای مهم و فوری به سرعت تکمیل شوند.
یک برنامه ریزی روزانه در حالت ایده آل می‌تواند به این صورت باشد:
تاریخ……
۹ صبح – روز شروع می‌شود.
۹:۱۵ – ۱۰ صبح – به ایمیل‌های فوری پاسخ دهید.
۱۰ صبح تا ۱۲ ظهر – روی پیشنهاد مشتری A کار کنید، گزارش‌ها و داده‌های لازم را تهیه کنید. (فوری ترین). همچنین روی تحلیل مقایسه‌ای رقبا کار کنید. (فوری)
۱۲ ظهر – ۱۲:۳۰ بعد از ظهر – بنشینید و با اعضای تیم در مورد مسائل آن روز صحبت کنید.
۱۲:۳۰ – ۱۳:۳۰ – استراحت و ناهار
۱۳:۳۰ – ۱۳:۴۰ – تماس با همسر و خانواده
۱:۴۰ – ۳ بعد از ظهر – روی پیشنهاد مشتری B کار کنید (ددلاین این کار تا دو روز دیگر است).
۳ بعد از ظهر تا ۴ بعدازظهر – جلسه با رئیس
۴ بعد از ظهر – ۵ بعد از ظهر – با مشتریان موجود و بالقوه تماس بگیرید.
۵ بعد از ظهر – ۵:۱۵ بعد از ظهر – نامه‌های شخصی را بررسی کنید.
۵:۱۵ – ۶ بعد از ظهر – گزارش‌ها را جمع آوری کنید و به رئیس گزارش فوری ارسال کنید.
۶ بعد از ظهر – ۶:۱۵ بعد از ظهر – سازماندهی ایستگاه کاری.
روز به پایان می‌رسد.
با توجه به حوزه‌ای که در آن برنامه‌ریزی انجام می‌شود می‌توان دسته‌بندی متفاوتی برای طرح‌ها و برنامه‌ها ریخت که نمونه‌هایی از این دسته بندی را در ادامه آورده‌ایم:
برنامه ریزی برای توسعه نیروی کار نوعی از برنامه ریزی در مدیریت منابع انسانی است که بر پرسنل شرکت متمرکز شده است. این هدف ممکن است شامل فراهم کردن فرصت‌های آموزشی اضافی برای کارکنان، افزایش دانش و بهبود رفاه باشد. سرمایه‌گذاری در گسترش پتانسیل نیروی کار ممکن است بهره‌وری و درآمد را افزایش دهد.
برنامه ریزی مالی فرایندی است که مشخص میکند چگونه یک شرکت سود کرده است. به عنوان بخشی از استراتژی یک سازمان، این برنامه ریزی می‌تواند شامل انتخاب سرمایه‌گذاری‌های جدید، توزیع مجدد دارایی‌ها یا مشورت با یک متخصص برای انتخاب نحوه خرج کردن درآمد باشد. اکثر شرکت‌ها می‌خواهند سلامت مالی خود را حفظ کنند و درآمد خود را به حداکثر برسانند و در عین حال تجارت خود را گسترش دهند، اما برخی بخاطر نداشتن برنامه ریزی مالی درست نمی‌توانند موفق شوند.
برنامه ریزی محصولات و خدمات تمام جنبه‌های پیشنهادات واقعی یک شرکت را در بر‌می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر شرکتی بخواهد محصول جدیدی را معرفی کند یا رویکرد فعلی خود را به بازار تغییر دهد، ممکن است از این برنامه ریزی استفاده کند. راه‌های مختلفی وجود دارد که در آن یک کسب‌وکار ممکن است اهداف و امکاناتی را برای محصولاتی که می‌فروشد توسعه دهد، و این اهداف می‌توانند همه حوزه‌های دیگر کسب‌وکار را نیز ارتقا دهند.
برنامه ریزی توسعه شکلی از اهداف مرتبط با رشد سازمانی است و یکی از اصول برنامه ریزی در مدیریت است که می‌تواند شامل ایجاد یک سایت جدید، گسترش تجارت یا مذاکره برای ادغام باشد. برنامه ریزی توسعه ممکن است دشوار باشد، اما همچنین بسیار سودآور است. زیرا توانایی افزایش درآمد را دارد و کارکنان بیشتری را قادر می‌سازد کالاها یا خدمات بیشتری تولید کنند.
این نوع برنامه ریزی بر شناسایی و توسعه رهبران آینده در سازمان تمرکز میکند تا از انتقال یکپارچه در پست‌های کلیدی اطمینان حاصل شود. داشتن برنامه ریزی جانشین پروری برای حفظ ثبات و تداوم رهبری و برای آماده سازی سازمان برای چالش‌های آینده حیاتی است.
برنامه ریزی مدیریت پروژه برنامه ریزی برای یک پروژه خاص است. این نوع برنامه ریزی به سازمان‌ها کمک میکند تا در مسیر خود باقی بمانند، زیرا به آنها امکان می‌دهد وظایف را شناسایی کرده، منابع را به درستی تخصیص دهند و مسیر پیشرفت تیم را زیر نظر بگیرند. همچنین به تعیین جدول‌های زمانی و نقاط عطف برای پروژه کمک میکند و همچنین رعایت ددلاین‌ها را نیز چک میکند.
آکادمی همراه یک دوره آموزشی کامل برای آشنایی با مبانی Agile ترتیب داده است. این دوره نگاه شما به برنامه ریزی در مدیریت پروژه را برای همیشه تغییر می‌دهد! دوره آموزش مبانی چابک یک فرصت فوق‌العاده برای کارشناسان توسعه محصول، مدیران میانی و بخش‌های عملیاتی، اعضای واحدهای تحقیق و توسعه و هر کسی که به مدیریت پروژه علاقه دارد.
در این دوره شما با اصول و ارزش‌های agile آشنا شده و تفاوت‌های کلیدی بین مدیریت پروژه سنتی و چابک را می‌شناسید. بعد از پایان دوره شما قادر خواهید بود برای هر کسب‌وکاری بهترین روش مدیریت پروژه را انتخاب کنید. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری درمورد این دوره آموزشی به دست بیاورید به صفحه «دوره مبانی چابک» بروید.
یک برنامه ریزی یعنی تصمیم گیری در مورد اینکه چه اقداماتی باید انجام شوند؟ چگونه انجام شوند؟ چه زمانی؟ و توسط چه کسی انجام شوند؟ برنامه‌ریزی با تعیین اهداف شروع می‌شود و با تعریف مسیر برای دستیابی به اهداف ادامه پیدا میکند. حالا بسته به اینکه در چه موقعیت و جایگاهی این برنامه‌ریزی بکار گرفته شود انواع مختلفی خواهد داشت.
مهم‌ترین انواع برنامه ریزی شامل چنین مواردی است: ۱. برنامه‌ریزی استراتژیک، که کار تعیین چشم انداز و جهت بلندمدت برای یک سازمان انجام می‌دهد، ۲. برنامه‌ریزی تاکتیکی که با اهداف میان‌برد و میان مدت سروکار دارد، ۳. برنامه‌ریزی عملیاتی که فوری‌تر است و ۴. برنامه‌های تاکتیکی که به اهداف روزانه، هفتگی و ماهانه می‌پردازد.
منابع:
آکادمی همراه اول با هدف تربیت، توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در اکوسیستم دیجیتال در تابستان ۹۹ آغاز به کار کرده است. آکادمی به پشتوانه‌ی تجربه‌ی آموزش و توسعه‌ی نیروی انسانی همراه‌اول می‌کوشد نیازهای آموزشی عمومی، تخصصی و شکاف میان تحصیلات آکادمیک و فضای کار را پوشش دهد.
