در دهههای اخیر محیط سازمان و کسبوکارها با تغییرات زیادی مواجه شدند؛ اما این تحولات و چالشها فرصتهای جدیدی را برای سازمانها در جهت حرکت روی مسیر موفقیت ایجاد کرده است.
یکی از این فرصتها و عوامل کلیدی در موفقیت سازمانها، عملکرد بهینه کارکنان است. به همین دلیل ارزیابی عملکرد بهعنوان یک ابزار حیاتی برای اندازهگیری، توسعه و بهینهسازی عملکرد افراد در محیط کار مورد استفاده قرار میگیرد. این فرآیند به ارائه بازخورد مفید و سازنده به کارمندها، تشویق آنها به توسعه حرفهای و مشارکت بهتر در پروژهها و وظایف کمک میکند. درواقع میتوان گفت استفاده از سیستم ارزیابی عملکرد به منظور بهبود عملکرد کارکنان در حفظ و تقویت رقابت و پایداری سازمانها کمک میکند.
در این مقاله سعی خواهیم کرد به بررسی مفهوم ارزیابی عملکرد ، اهمیت آن در محیط کار، روشها و ابزارهای مورد استفاده در این فرآیند و تأثیرات آن بر عملکرد کارکنان سازمانها بپردازیم و پیشنهاداتی برای بهینهسازی این فرآیند ارائه دهیم. پس برای آشنایی با این فرآیند و پاسخ به سوال « ارزیابی عملکرد چیست » این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
ارزیابی عملکرد یک فرآیند سیستماتیک است که بهمنظور اندازهگیری، ارزیابی و ارتقا عملکرد کارمندان یک سازمان انجام میشود. این فرآیند برای اطمینان از اینکه کارکنان به بهترین شکل ممکن به وظایف خود عمل کردهاند و به اهداف تعیین شده دستیافتهاند، اجرا میشود. این سیستم بهصورت مداوم انجام میشود و شامل ارزیابی اهداف، مهارتها، عملکرد فردی، مشارکت در تیم، همچنین عملکرد در پروژهها و وظایف است. ارزیابی عملکرد در نهایت تاثیرات مثبت متعددی بر عملکرد کارکنان و سازمانها به وجود میآورد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
همانطور که قبل از این هم اشاره کردیم، هدف اصلی این سیستم، اندازهگیری و ارزیابی عملکرد فردی و گروهی یا سازمانی است. بهطوری که بهرهوری کارکنان را بهبود بخشد تا در نهایت باعث افزایش کیفیت کار و رسیدن به اهداف سازمانی و انتخابی هیئت مدیره شود. این فرآیند به کمک ابزارها و معیارهای مشخص، عملکرد افراد و تیم ها را میسنجد و آنها را به پیشرفت تشویق میکند. از طرفی میتوان گفت مهمترین هدف این سیستم کمک به عملیشدن استراتژیهای سازمان است زیرا میتواند به تصمیمگیریهای اثربخش و مدیریت استراتژیک سازمان کمک کند. در ادامه به چند دلیل اهمیت این سیستم برای دستیابی اهداف مهم سازمانها اشاره میکنیم:
بر اساس شاخصهای ارزیابی عملکرد میتوان توانایی و مهارت و میزان موفقیت در رسیدن به یک هدف را سنجید. این شاخصها بهعنوان ابزاری برای بازخورد و ارزیابی استفاده میشوند. شاخصهایی که به طور معمول در این فرآیند مورد ارزیابی قرار میگیرند شامل موارد زیر هستند:
برای انجام ارزیابی عملکرد سازمانها، ابزارها و متدولوژیهای متنوعی وجود دارند. هر یک از این ابزارها و متدولوژیها مزایا و محدودیتهای خود را دارند و انتخاب مناسبترین متد بستگی به نیازها، ماهیت سازمان و اهداف ارزیابی دارد. بهترین راهکار اغلب ترکیبی از این ابزارها و متدولوژیها بهمنظور ایجاد یک سیستم جامع و مؤثر برای ارزیابی عملکرد سازمان است. در ادامه به برخی از این ابزارها و متدولوژیها اشاره شده است:
Balanced Scorecard بهعنوان یک متدولوژی جامع ارزیابی عملکرد شناخته میشود. این متدولوژی از چهار دیدگاه مختلف مالی، امور مشتریان، فرایندها، یادگیری و رشد برای ارزیابی و مانیتورینگ عملکرد سازمان استفاده میکند.
این مدل بهعنوان یک مدل کیفیت جامع برای ارزیابی عملکرد سازمانها مورد استفاده قرار میگیرد. این مدل برای بررسی چند معیار اصلی مثل مدیریت، استراتژی، کارمندها، منابع، فرایندها، مشتریان و اجرای مسئولیت اجتماعی سازمان ساخته شده است.
این مدل بر اساس پنج ابعاد اصلیِ عملکرد (کارایی)، استراتژی (هدفها و ساختار)، مشتریان (موقعیت و توانمندسازی)، ارتباطات (همکاری و شبکهها)، و نظامها (پاداش و معیارها)، ارزیابی عملکرد سازمان را انجام میدهد.
استاندارد ISO 9001 یک استاندارد جهانی برای مدیریت کیفیت است که میتواند بهعنوان یک ابزار ارزیابی موثر برای سازمانها عمل کند. این استاندارد رو مفاهیمی نظیر رضایت مشتری، پیشرفت مستمر و فرایندها طراحی شده است.
در این روش، عملکرد هر فرد توسط همکاران، مدیران، زیردستان ارزیابی میشود. این روش به نظرسنجی ۳۶۰ درجهای از محیط کار میانجامد و به ارزیابی جامع و همهجانبه کمک میکند.
در روش smart اهداف باید مشخص، قابل اندازهگیری، دستیافتنی، مرتبط و دارای محدوده زمانی مشخصی باشند.
این سیستم انجام چرخههای مدیریت عملکرد از تعیین اهداف، اندازهگیری عملکرد، ارزیابی، بازخورد و برنامهریزی توسعه را شامل میشود و بهصورت جامع عملکرد سازمان را مدیریت میکند.
باتوجه به تمام نکاتی که گفته شد، سیستم ارزیابی عملکرد نقش مهمی در بهبود عملکرد سازمان و توسعه منابع انسانی دارد و مدیران را در اتخاذ تصمیمات بهتر و رسیدن به موفقیت یاری میکند. این سیستم حتی به یکی از ابزارهای مهم در مدیریت منابع انسانی تبدیل شده زیرا میتواند با ارزیابی و بررسی همهجانبه، تصمیمگیریهای مربوط به ترفیع کارمندان، تعیین حقوق و مزایا، تعیین وظایف جدید یا حتی قطع همکاری با آنها را راحتتر کند. همچنین باعث میشود تعیین حقوق و مزایا و پاداش برای کارمندان با عدالت بیشتری انجام شود.
بعد از اینکه به سوالهایی مثل « ارزیابی عملکرد چیست » و « هدف سیستم ارزیابی عملکرد چیست » پاسخ دادیم نوبت آن است که پیشنهاداتی را برای بهبود اجرای این فرآیند به سازمانها ارائه دهیم. برای بهتر کردن این فرآیند میتوانید از پیشنهادات زیر استفاده کنید
در این مقاله سعی کردیم به چند سوال مهم مثل « سیستم عملکرد چیست » ، « هدف سیستم عملکرد چیست » پاسخ دهیم تا کارمندان و سازمانها با مفاهیم اولیه این سیستم مدیریتی آشنا شوند. سازمانها برای پیشرفت در دنیای تجاری امروز از سیستم های مدیریتی گستردهای استفاده میکنند، به طوری که همه افراد بتوانند در یک سازمان وظایف خود را بهدرستی درک کرده و بر عهده بگیرند. یکی از این سیستمهای مدیریتی، اسکرام است. اسکرام یکی از ابزارهای مدیریت پروژه است که یک پروژه مهم را به بخشها و وظایف کوچکتر تقسیم میکند تا همه اعضای یک تیم بتوانند بهخوبی از عهده آن بربیایند و با یکدیگرهمکاری کنند. در حال حاضر سازمانهای زیادی از اسکرام برای مدیریت پروژهها استفاده میکنند که این موضوع اهمیت این ابزار مدیریتی را نشان میدهد.
برای آشنایی با چارچوب اسکرام و نحوه بهکارگیری آن در سازمانها، میتوانید از دوره توسعه محصول با اسکرام آکادمی همراه اول شروع کنید. آکادمی همراه اول این دوره جامع را برای افرادی تدارک دیده که به دنبال خلق ارزش و پایداری و موفقیت بیشتر در کسبوکار خود هستند. پس اگر شما هم یکی از این افراد هستید یا بهعنوان عضوی از سازمان قصد کمک به پیشرفت آن را دارید، این دوره آموزشی را از دست ندهید.
در دنیای رقابتی امروز، آگاهی و درک چرخه عمر محصول (Product Life Cycle) نهتنها یک مزیت، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای هر کسبوکاری محسوب میشود که به دنبال ماندگاری و رشد در بازار است. چرخه عمر محصول، نقشهای از سفر یک محصول را ترسیم میکند؛ از لحظه تولد و معرفی به بازار تا اوجگیری، بلوغ و […]
تصور کنید در دنیایی زندگی میکنیم که هیچ تغییری در آن رخ نمیدهد. همه چیز همانطور که همیشه بوده، ادامه دارد و خبری از نوآوری و تغییر نیست. در ابتدا ممکن است چنین دنیایی آشنا و حتی راحت به نظر برسد، اما خیلی زود یکنواخت و خستهکننده میشود. اینجاست که خلاقیت اهمیت پیدا میکند؛ چرا […]
مدیریت محصول پردرآمدترین شغل تابستان ۱۴۰۳ حساب میشود که بازاری مناسب و کاریابی آسانی دارد. بر اساس گزارش جاب ویژن فرصتهای شغلی مدیریت محصول ۶۵ درصد و حقوق آن هم ۳۳ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است. از این رو متقاضیان مستعد و فعال بازار کار به دنبال پاسخ این سوال هستند که […]
فناوری اطلاعات یکی از مهمترین حوزههای تکنولوژی در دنیای امروز به شمار میرود و تمامی فناوریهایی که برای ذخیرهسازی، پردازش، حفاظت، انتقال و بازیابی اطلاعات به وجود آمدهاند، بخشهایی از فناوری اطلاعات به شمار میروند. یکی از مسائل مورد توجه در حوزه فناوری اطلاعات، مدیریت پروژههاست. اگرچه حرفه مدیریت پروژه به طور کلی قوانین و […]
ما همیشه قبل از اینکه راهی سفر شویم، برنامهی کامل سفر را میچینیم، هتل رزرو میکنیم، بلیطهایمان را از چند مدت قبل میخریم و تعیین میکنیم که در هر روز از سفر به کدام جاذبههای دیدنی سر بزنیم و چه کارهایی انجام دهیم. دلیل ما از انجام این اقدامات این است که مطمئن شویم برنامه […]
برقراری ارتباط در دسته مهارتهای نرم یا soft skills قرارمیگیرد. به جرات میتوان گفت که داشتن مهارت در این دسته اگر از داشتن تخصص مهمتر نباشد، اهمیت کمتری ندارد. در بین تمامی مهارتهای نرم، برقراری ارتباط جایگاه ویژهای دارد، به همین منظور در این مقاله میخواهیم به شبکههای ارتباطی در سازمانها بپردازیم. موضوع مهمی که […]
آکادمی همراه اول با هدف تربیت، توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در اکوسیستم دیجیتال در تابستان ۹۹ آغاز به کار کرده است. آکادمی به پشتوانهی تجربهی آموزش و توسعهی نیروی انسانی همراهاول میکوشد نیازهای آموزشی عمومی، تخصصی و شکاف میان تحصیلات آکادمیک و فضای کار بابرگزاری مسیرهای شغلی از جمله هوش مصنوعی، تحلیل گر داده ، کارشناس محصول و … پوشش دهد.