توسعه محصول با اسکرام
۶۹ نفر
۲۰ساعت
۱,۵۰۰,۰۰۰ تومان
خرید دوره
هیئت مدیره یکی از ارکان مهمی است که نقش مستقیمی در موفقیت یا شکست سازمان دارد. در واقع می‌توان گفت این هیئت مدیره است که مسئول مستقیم موفقیت‌ها و شکست‌ها خواهد بود و باید در مقابل سهامداران، دولت و جامعه پاسخگو باشد. بنابراین در هر سازمانی تمام مسئولیت‌ها و نتایج عملکرد هیئت مدیره باید برای اعضای این تیم شرح داده شود. در ادامه می‌خواهیم بررسی کاملی داشته باشیم بر این موضوع که هیئت مدیره چیست و شامل چه کسانی می‌شود؟ این افراد چه وظایف و حقوق قانونی دارند؟ با ما همراه باشید.
هیئت مدیره (Board of Directors) گروهی از افراد است که برای نظارت بر فعالیت‌های یک سازمان انتخاب یا انتصاب می شوند. وظایف اصلی هیئت مدیره مواردی مانند انتخاب و نظارت بر مدیرعامل، تعیین سیاست‌ها و استراتژی‌های سازمان و تبیین فرهنگ سازمانی است. هیئت مدیره نقش مهمی در موفقیت هر سازمانی ایفا می‌کند تا جایی که یک هیئت مدیره قوی می‌تواند به سازمان کمک کند تا به اهداف خود برسد، در مقابل خطرات درست عمل کرده و به طور پایدار رشد کند. اما یک هیئت مدیره بد می‌تواند شرکت را به مرور زمان به سمت شکست و بدنامی ببرد.
ساختارها و اختیارات اعضای هیئت مدیره توسط اساس‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های شرکت تعیین میشوند. در آیین‌نامه هر سازمان تعداد اعضای هیئت‌مدیره، نحوه انتخاب آنها (مثلاً با رای‌گیری سهامداران در جلسه سالیانه) و تعداد جلسات هیئت‌مدیره تعیین شده است.
وظایف اعضای هیئت مدیره در تجارت، عبارتند از:
ترکیب هیئت مدیره بسته به جمعیت سازمان، الزامات قانونی و صنعت، می‌تواند متفاوت باشد. هر عضو هیئت مدیره نقشهای متفاوتی دارد که یکدیگر را تکمیل می‌کنند. اما اکثر هیئت‌های مدیره در سازمان‌ها شامل رئیس، معاون رئیس، دبیر و خزانه‌دار هستند. در ادامه توضیح مختصری درباره هر نقش آورده‌ایم:
این فرد رهبر هیئت مدیره است، جلسات هیئت مدیره را رهبری می‌کند، دستور کار را تنظیم می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که بحث‌ها مفید و متمرکز باشند.
رئیس هیئت مدیره در یک شرکت کارهای مهمی دارد و باید بتواند از عهده‌شان بربیاید. اصلی‌ترین کار او این است که راهنمایی و رهبری کل هیئت مدیره را به عهده بگیرد؛ به همین دلیل باید ارتباط مستقیمی بین هیئت مدیره و مدیریت شرکت برقرار باشد. رئیس هیئت مدیره باید همیشه از همه فعالیت‌های هیئت مدیره باخبر باشد. به همین دلیل، او در تمام جلسات کمیته‌ها به عنوان یک عضو رسمی شرکت می‌کند. رئیس‌های با تجربه می‌دانند که باید رابطه خوبی با اعضای هیئت مدیره، مدیرعامل، مدیران، دبیر شرکت و کمیته‌ها داشته باشند تا بتوانند به خوبی آنها را رهبری کنند.
رئیس هیئت مدیره کمک می‌کند که دستور جلسات نوشته شود.، که این کار جلسات هیئت مدیره را راحت‌تر می‌کند. در جلسات، رئیس با تمرکز بر چشم‌انداز و ماموریت شرکت، جهت‌گیری کرده و فضایی از احترام، همکاری و تصمیم‌گیری را فراهم می‌آورد.
رئیس هیئت باید آماده پرسیدن سوالات دقیق از مدیرعامل باشد و در زمان‌های بحرانی همکاری نزدیکی با او داشته باشد. وقتی رئیس سیاست درهای باز را حفظ کند و ارتباطِ بازی با مدیرعامل داشته باشد، همکاری بهتری صورت می‌گیرد. او باید به خاطر داشته باشد که نقش او با مسئولیت‌های مدیرعامل کاملاً متفاوت است و نباید قدرت او را زیر سوال ببرد یا از نقش خود فراتر برود.
دبیر شرکت یکی از کلیدی‌ترین افراد در هر سازمانی است. با توجه به تحولات اخیر در دنیای علم مدیریت، نقش دبیر شرکت به سمت یک موقعیت ارشد با مسئولیت‌های مهم حکمرانی تغییر کرده است.
دبیر شرکتی امروزی اغلب نیاز به تخصص خاصی دارد و به همین دلیل، باید توسط یک عضو ارشد هیئت مدیره با تخصص در حوزه قضایی یا حسابداری انتخاب شود. این شخص به عنوان نماینده قانونی شرکت عمل می‌کند و گاهی اوقات وظایف دوگانه‌ای دارد، مثل نقش مشاور حقوقی.
شرکت‌ها از دبیر شرکت انتظار دارند که حداقل مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های اداری یا مالی داشته باشد و گاهی از او خواسته می‌شود که عضو یک انجمن حرفه‌ای معتبر باشد. وظایف مهم دبیر شرکت شامل تنظیم دستور جلسات هیئت مدیره، مطمئن شدن از دسترسی به موقع اعضا به گزارش‌ها و مدارک برای جلسه، ثبت صورتجلسات جلسات و آماده‌سازی نسخه نهایی برای تایید در جلسه بعدی است.
یکی از وظایف کلیدی دبیر شرکت حفظ حکمرانی خوب است که برای این هدف به اعضای هیئت مدیره برای آشنایی با جلسات و توسعه مداوم کمک می‌کند. دبیر باید بداند کدام گزارش‌ها باید و چه زمانی به مراجع نظارتی ارسال شوند.
دبیر شرکت اسناد قانونی را امضا می‌کند و نگهداری مهر شرکت را بر عهده دارد. برای انجام این کارها، دبیر باید از قوانین گذشته، کنونی و تأثیر قوانین آینده آگاه باشد و در بحث‌های حقوقی منظم با مدیرعامل و سایر مقامات ارشد شرکت شرکت کند.
نقش مشاور حقوقی باید توسط یک وکیل پر شود. هیئت مدیره موقعیت مشاور حقوقی را به عنوان یک همکار در فرآیند تجاری می‌بیند که در مسئولیت های حقوقی هیئت مدیره به آنها کمک می‌کند، برنامه‌های استراتژیک سازمان را در چارچوب قانون نگه قرار دارد.
مشاور حقوقی باید محیط قانونی حاکم بر صنعت را بشناسد و درک کند. هیئت مدیره همچنین انتظار دارد که شخصی که این نقش را بر عهده می‌گیرد، قادر به شناسایی و پیش‌گیری از هرگونه مسائل احتمالی مربوط به آبرو سازمان باشد. موثرترین راه برای انجام این کار این است که مشاور حقوقی از ابتدا و قبل از اینکه برنامه‌ها خیلی پیش بروند، در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری با هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت همکاری داشته باشد.
خزانه‌دار مسئولیت نظارت بر بودجه شرکت، سیاست‌های مالی و حسابداری، سرمایه‌گذاری‌ها و سایر مسائل مالی کوچک و بزرگ را دارد. او با سایر متخصصانی که به سلامت مالی شرکت اهمیت می‌دهند، همکاری کرده و مشورت می‌گیرد.
در ساختار سلسله مراتبی یک شرکت، نقشهای رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل (CEO) اهداف و حوزه‌های متفاوتی از قدرت و مسئولیت دارند.
رئیس هیئت مدیره، هیئت مدیره را رهبری می‌کند که مسئول تصمیم‌گیری‌های کلان سیاستی، تعیین اهداف بلندمدت و ارائه راهنمایی استراتژیک برای شرکت است. تمرکز اصلی رئیس بر حکمرانی است، تضمین می‌کند که شرکت در بهترین منافع سهامداران عمل کند.
از طرف دیگر، مدیرعامل بالاترین مقام اجرایی در سلسله مراتب عملیاتی شرکت است. مدیرعامل مسئول مدیریت روزانه، تصمیم‌گیری و پیاده‌سازی استراتژی‌ها و سیاست‌های شرکت طبق دستور هیئت مدیره است. مدیرعامل بر عملکرد، اجرا و مدیریت کلی شرکت تمرکز دارد.
در حالی که مدیرعامل به هیئت مدیره گزارش می‌دهد، رئیس هیئت مدیره، هیئت را رهبری می‌کند که این دو موقعیت همکاری‌هایی را ایجاد می‌کنند اما متمایز هستند. از نظر قدرت، هیچ کدام به طور ذاتی از دیگری “بالاتر” نیستند؛ آنها در بالاترین سطح ساختار شرکت در حوزه‌های مربوط به خود فعالیت می‌کنند. در برخی شرکت‌ها، یک نفر می‌تواند هر دو نقش را داشته باشد، اما باز هم آنها وظایف متفاوتی در سازمان ایفا می‌کنند.
مدیران سطح بالای شرکت به عنوان اعضای ارشد شرکت یا (C-suite) شناخته میشوند. این اغلب شامل گروه مدیرعامل (CEO)، مدیر اطلاعات (CIO)، مدیر امنیت (CSO)، مدیر عملیات (COO)، مدیر ریسک (CRO) و مدیر مالی (CFO) است.
هر عضو C-suite، بالاترین مقام در حوزه مدیریتی خود است. مدیران ارشد شرکت مسئول همکاری نزدیک با هیئت مدیره و نظارت بر مدیران ارشد و سایر کارمندان هستند تا اطمینان حاصل کنند که آنها در جهت دستیابی به اهداف و برنامه‌های استراتژیک هیئت مدیره بدون ایجاد ریسک پیش می‌روند.
هیئت مدیره مسئولیت‌های قابل توجهی در نظارت بر مدیریت و حکمرانی یک سازمان دارد. این مسئولیت‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
هیئت مدیره بیانیه‌هایی در مورد ماموریت‌ها و اهداف سازمان است را تنظیم می‌کند. در واقع این بیانیه‌ها خط و مشی سازمان بوده و اهداف، روش‌ها و وظایف کسانی که خدمت می‌کنند را تعیین می‌کنند. هیئت‌ها باید در فرآیند کلی برنامه‌ریزی استراتژیک فعالانه شرکت کنند و بر تعیین اهداف کلی سازمان نظارت داشته باشند. در این راستا، آنها همچنین برنامه‌ها و خدمات سازمان را بررسی کنند آیا تا مطمئن شوند با مأموریت سازمان همخوانی دارند و تاثیرگذار هستند.
هیئت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که دارایی‌های سازمان به خوبی حفاظت و مدیریت میشوند. برای مثال، هیئت باید با مدیر مالی برای تدوین بودجه همکاری کند و مطمئن شود کنترل‌های مناسبی برای جریان‌های مالی وجود دارد. همچنین باید صورت‌های مالی سازمان را بررسی کند که ممکن در این زمینه کارهایی مانند ایجاد کمیته حسابرسی و انجام حسابرسی داخلی سالانه انجام دهند.
اعضای هیئت باید در کمیته‌ها یا گروه‌های تخصصی فعالیت کنند و وظایف ویژه‌ای را به عهده بگیرند، چرا که بخش اعظم کار هیئت مدیره در همین کمیته‌ها انجام می‌شود. کمیته‌هایی مانند بخش مدیریتی، مالی، اجرایی، و حسابرسی که در ادامه به بررسی کامل این کمیته‌ها خواهیم پرداخت. همچنین هیئت‌ها می‌توانند برای رسیدن به اهداف یا انجام کارهای خاص، کمیته‌های موقت یا گروه‌های کاری ایجاد کنند.
هیئت مدیره مسئول بررسی و انتخاب یک نامزد مناسب برای مدیرعامل یا مدیر اجرایی است تا فعالیت‌های مدیریت روزانه سازمان را اداره کند. پس از انتصاب، هیئت به طور با مدیر عامل برای رسیدن به برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت سازمان همکاری می‌کند. هیئت مدیره همچنین مسئول ارزیابی سالانه عملکرد مدیرعامل است که این کار اغلب توسط یک کمیته انجام می‌شود و نتایج آن به کل هیئت ارائه می‌شود.
هیئت مدیره مسئول جذب، نامزد کردن و منصوب کردن اعضای جدید هیئت با ترکیب مناسبی از مهارت‌ها، دانش و تجربه است. اکثر هیئت‌ها عملکرد خودشان را به صورت سالانه بررسی می‌کنند تا نقاط ضعف را شناسایی و یک برنامه استراتژیک تدوین کنند. یک موضوع مهم برای هیئت‌های امروزی این است که هنگام استخدام اعضا به تنوع و فراگیری در جذب و انتخاب اعضای هیئت توجه کنند.
یکی از اصلی‌ترین مسئولیت‌های هیئت مدیره، انتخاب فردی شایسته برای سمت مدیرعاملی است. هیئت مدیره مسئولیت دارد که بر کارکرد و اقدامات مدیریت شرکت نظارت داشته باشد تا از روند پیشرفت پروژه‌ها و فعالیت‌های شرکت مطلع شود. مدیران باید گزارش‌های عملکردی خود را به هیئت مدیره شرکت با مسئولیت محدود، ارائه دهند تا هیئت مدیره بتواند از تصمیمات و دیدگاه‌های مدیریتی مطلع و آگاه باشد.
هیئت مدیره شرکت با مسئولیت محدود وظایف مهمی دارد که باید به آن عمل کند، از جمله:
هیئت مدیره در شرکت‌های سهامی خاص می‌تواند نمایندگی شرکت را در مقابل افراد و نهادهای مختلف بر عهده بگیرد. به عنوان مثال، امکان افتتاح حساب بانکی به نام شرکت توسط هیئت مدیره وجود دارد. همچنین این هیئت اختیار دارد درباره استخدام یا برکناری کارمندان و سایر مسائل مربوط به شغل آنها مانند ترفیعات و پاداش‌ها تصمیم بگیرد. این تصمیم‌گیری‌ها شامل انتخاب رئیس هیئت مدیره، نایب رئیس و مدیرعامل نیز می‌شود.
دوره خدمت رئیس و نایب رئیس هیئت مدیره حداکثر دو سال است و هیئت مدیره در هر زمان می‌تواند آنها را عزل کند، بدون اینکه این حق قابل سلب شدن باشد. هیئت مدیره شرکت سهامی خاص توانایی دریافت وام و اعتبار از بانک‌ها یا موسسات دیگر را دارد و تعیین کننده میزان مبلغ و شرایط بازپرداخت آن نیز هست. همچنین می‌تواند در خصوص حق امضا برای اعضاء در ارتباط با اسناد تجاری و سایر مدارک تصمیم‌گیری کند.
و در نهایت اختیار امضای هر نوع قراردادی که در جهت منافع شرکت باشد از جمله قراردادهای کاری، خرید و فروش دارایی‌های شرکت، شرکت در مناقصات و غیره به هیئت مدیره داده شده است.
هر چند نیاز نیست اعضای هیئت مدیره در همه سازمان‌ها تعداد مشخصی باشند اماو بسته به بزرگی سازمان این تعداد متفاوت است. اما بهتر است این اعضا طوری انتخاب شوند که تنوع و همبستگی توامان در بین آنها باشد. اغلب هیئت‌ها ترجیح می‌دهند تعداد اعضا فرد باشد تا در رأی‌گیری‌ها با تساوی روبرو نشوند. در ادامه روند انتخاب اعضای یک هیئت مدیره را بررسی می‌کنیم:
اعضای هیئت مدیره توسط سهامداران در جلسه سالانه انتخاب میشوند. نامزدهای حضور در هیئت مدیره نیز می‌توانند توسط کمیته نامزدی هیئت یا توسط سرمایه‌گذارانی که خواستار تغییر در ترکیب و سیاست‌های هیئت هستند، نامزد شوند. علاوه بر این برای شرکت‌های خصوصی، هیئت مدیره می‌تواند به شیوه‌ای انتخاب شود که با اساسنامه شرکت مطابقت داشته باشد.
مدیران ممکن است در انتخابات یا در مواردی که نقض وظایف رخ داده، عزل شوند. علاوه بر این، برخی از هیئت‌های مدیره قوانینی در مورد صلاحیت برای خدمت دارند که ممکن است منجر به حذف یک مدیر در صورت شکستن قوانین توسط آنها شود.
برای مثال، اگر رفتار مدیر هیئت نشان‌دهنده تعارض منافع باشد، مثلا از اطلاعات داخلی برای کسب منفعت مالی استفاده کند، اقدام به خرید رای‌های افراد بکند یا منفعت شخصی خود را به منافع سازمان ترجیح دهد، برخی از قوانین با هدف جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت هیئت مدیره به اعضا حق عزل مدیر را می‌دهند.
یک عضو موثر هیئت مدیره دارای ویژگی‌های خاصی است که به توانایی آنها برای عملکرد موفقیت‌آمیز و هدایت بهتر یک سازمان کمک می‌کند. برخی از این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
گاهی اوقات در برخی از شرکت‌های بزرگ انواع مختلفی از کمیته‌های تخصصی وجود دارد که اعضای هیئت مدیره در آنها فعالیت می‌کنند و این کمیته‌های مختلف مأموریت‌های گسترده و متفاوتی دارند. به عنوان مثال:
وظیفه این تیم به عهده گرفتن نقش یک مدیر عامل (در صورت نبودن آن) و مدیریت عملیات شرکت به طور مؤثر و سودآور است. هدف این هیئت اطمینان از این موارد است که اهداف شرکت به درستی تعیین شده‌اند و به طور مداوم به اهداف خود دست می‌یابند.
هدف این هیئت ارائه راهنمایی‌های مشخص مرتبط با ماموریت کسب و کار به مدیرعامل است تا او بتواند به طور مؤثر عمل کرده و به اهداف آتی خود دست یابد. در واقع وظایف هیئت مدیره و مدیرعامل این است که بصورت مداوم با هم همکاری داشته باشند.
این هیئت نیز مانند هیئت مدیریتی روش‌ها و رویکردهایی را به مدیرعامل شرکت ارائه می‌دهد. این هیئت سعی می‌کند دیدگاه‌ها و تجربیات متفاوتی ارائه دهد که می‌تواند کمک کننده باشد. مانند گسترش شبکه، دستیابی به شناخت و ارتباط برند در جامعه، و ساختن یک بخش جدید مشتری.
این هیئت بر جذب منابع مالی که می‌توانند به سازمان کمک کنند تا به اهداف خود دست یابند، متمرکز است. اعضای هیئت فرصت‌های مختلفی مانند کمپین‌ها، رویدادهای ویژه، جشن‌ها، تورنمنت‌ها، حراج‌ها و… را برای جمع‌آوری پول سازماندهی می‌کنند. آنها از موقعیت‌های خود در جامعه کسب و کار و روابط شخصی برای کمک مالی به سازمان استفاده می‌کنند.
آکادمی همراه اول یکی از موسسات خوشنام و پیشگام در زمینه آموزش و پرورش استعدادهای سازمانی است. این موسسه اشتراک آموزش سازمانی خود را در قالب ۱۳۰۰+ ساعت محتوای آموزشی و ۱۲۰+ دوره در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است و تابحال بیش از ۲۷۰۰۰ دانشجو صاحب اشتراک شده‌اند.
با داشتن اشتراک دوره آموزش سازمانی آکادمی همراه به گنجینه‌ای از محتواهای غنی آموزشی دست پیدا می‌کنید. این آموزش‌ها در حوزه‌هایی مانند کشف استعدادها، ارتقای مهارت‌ها، بهینه‌سازی عملکرد کارکنان و… است که می‌تواند برای مدیران کسب‌وکار مفید باشد. آکادمی همراه اول می‌تواند همراهی ارزشمند در مسیر رشد و توسعه پایدار کسب‌وکار شما باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه «اشتراک آموزش سازمانی آکادمی همراه» سر بزنید.
اعضای هیئت مدیره شرکت نقش مهمی در بقا و موفقیت آن شرکت ایفا می‌کنند و به همین دلیل هم امروزه ترجیح می‌دهند اعضای مختلفی با پیش‌زمینه‌های متنوع و نظرات گوناگون در هیئت مدیره بگنجانند، حتی تاکید می‌شود که برخی از اعضای هیئت مدیره هیچ ارتباط منفعتی با شرکت نداشته باشند یا به عبارتی سهامدار نباشند.
اعضای هیئت مدیره مسئول تعیین استراتژی‌های کلان، نظارت بر عملکرد مدیریت سازمان و حفاظت از منافع سهامداران هستند. وظایف اصلی اعضای هیئت مدیره شامل تصمیم‌گیری در مورد مسائل مهم مدیریتی و استراتژیک، انتخاب و ارزیابی عملکرد مدیرعامل، تایید بودجه‌ها و برنامه‌های مالی، اطمینان از اجرای موثر حکمرانی شرکتی و رعایت قوانین و مقررات است. همچنین، این افراد مراقب سلامت مالی و پایداری کسب‌وکار نیز هستند و در زمان بحران‌ها و تغییرات مهم، رهبری و هدایتی حساب شده و قوی ارائه می‌دهند.
علاوه بر این، ارتباط مؤثر با ذینفعان و اطلاع‌رسانی شفاف در مورد عملکرد و سیاست‌های شرکت از دیگر مسئولیت‌های کلیدی هیئت مدیره محسوب می‌شود.
آکادمی همراه اول با هدف تربیت، توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در اکوسیستم دیجیتال در تابستان ۹۹ آغاز به کار کرده است. آکادمی به پشتوانه‌ی تجربه‌ی آموزش و توسعه‌ی نیروی انسانی همراه‌اول می‌کوشد نیازهای آموزشی عمومی، تخصصی و شکاف میان تحصیلات آکادمیک و فضای کار بابرگزاری مسیرهای شغلی از جمله هوش مصنوعی، تحلیل گر داده ، کارشناس محصول و … پوشش دهد.
آکادمی همراه اول با هدف تربیت، توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در اکوسیستم دیجیتال در تابستان ۹۹ آغاز به کار کرده است. آکادمی به پشتوانه‌ی تجربه‌ی آموزش و توسعه‌ی نیروی انسانی همراه‌اول می‌کوشد نیازهای آموزشی عمومی، تخصصی و شکاف میان تحصیلات آکادمیک و فضای کار را پوشش دهد. این مجموعه در این راستا با همکاری اساتید برجسته کشور، دوره‌های آموزشی با‌کیفیت در حوزه‌های مختلف تهیه کرده است. علاوه‌بر‌این برای تقویت مهارت‌های تخصصی بازار کار و بهبود رزومه متقاضیان، دوره‌های کارآموزی را در بخش‌های مختلف همراه اول برگزار می‌کند.