یک اصل روانشناسی میگه: «شخصیت کودک تا پیش از ۱۰ سالگی شکل میگیره». میدونید این یعنی چی؟ یعنی تمام کارهایی که امروز انجام میدیم، از نوع حرف زدنمون، باورهامون، رفتارهامون، اعتماد به نفس‌مون و غیره، همه‌ و همه پیش از اینکه ده سالمون بشه در ما نهادینه شدن. البته نمیخوام ماجرا ترسناک بشه، همه ما توانایی تغییر این هویت رو داریم، اما در یک مسیر سخت و طولانی، مسیری که بیش از ۹۰ درصد آدمای جهان هیچ وقت در اون قدم نمیذارن.

خب، بهتره برگردیم سر اصل مطلب. در این مقاله نمی‌خوام در مورد هویت بزرگسالان و زمان تغییر اون صحبت کنم، بلکه هدف من بررسی اختلالی است که می‌تونه پیش از ۱۰ سالگی در کودکان بروز پیدا کنه و هویت آینده اونها رو به کلی تغییر بده. اختلالی که بهش میگن: اضطراب در کودکان.

مدیریت اضطراب و استرس در زندگی فردی و شغلی

 محمد هادی هادی‌زاده

 ۳ ساعت و ۵۱ دقیقه  ۱۳۶۸ نفر★★★★☆ (۴.۴)

---

۳۰۰,۰۰۰ تومان

خرید دوره

اگر کودکی دارید که نگرانی از چهرش می‌باره، در مورد آینده استرس داره، از رفتن به مدرسه و قرار گرفتن در محیط‌های اجتماعی هراسانه و خلاصه اینکه حسابی داره با چنین احساساتی خودش رو رنج میده، باید بدونید که بدون درمان، این رنج احتمالا در آینده هم ادامه خواهد داشت و قراره کل زندگی فرزندتون رو تحت تاثیر قرار بده. از سویی شما به عنوان والدین، مسئول آینده فرزندانتون هستید و باید با چنین مشکلاتی و روش‌های درمان‌شان آشنا باشید.

در این بلاگ قصد دارم درباره اضطراب در کودکان بنویسم. اینکه این اختلال دقیقا چی هست؛ چه علائمی داره و از کجا سروکله‌ش پیدا میشه؛ و در نهایت چطور میشه درمانش کرد؟ اگر می‌خواهید پاسخ این سوالات رو بدونید، در ادامه همراه من باشید.

دوران حساس اضطراب در کودک

پیش از اینکه بخواهیم اضطراب کودکان را بررسی کنیم، بیایید خیلی سریع با مفهوم اضطراب آشنا شویم. اضطراب یک اصطلاح خیلی عمومی است که به استرس و ناراحتی خیلی شدید و طولانی مدت اطلاق می‌شود.

اضطراب یک واکنش طبیعی است  که هر انسانی بعد از مواجهه با حوادث ناگوار و اتفاقات ناخوشایند تا مدتی به اون دچار می‌شود. اینکه فکر کنید اضطراب نداشتن نکته مثبتی محسوب میشه، کاملا اشتباهه، چون ما به عنوان یک انسان باید زمان‌هایی چنین احساساتی رو تجربه کنیم و اتفاقا باید با آغوش باز اون رو بپذیریم تا بتونیم ازش عبور کنیم.

وقتی می‌توان اضطراب در کودکان را اختلال نامید که این احساس در بازه زمانی طولانی مدت و بیش‌ازحد در کودک مشاهده شود؛ به‌طوری که بعضی از فعالیت‌های روزانه و نرمال وی نظیر مدرسه رفتن، بازی با هم سن‌وسالان و معاشرت را مختل کند. اینجاست که والدین باید به مشکلات روحی کودکان خود حساس شوند و در پی حل آن باشند.

– این نکته رو اضافه کنم که منظور از حل مشکل، پیگیری روش‌های علمی است که در ادامه مقاله ذکر می‌کنیم . پدر و مادر نباید هر روشی که خودشون فکر میکنن درسته رو انجام بدن، چون در بسیاری از موارد با نتیجه عکس مواجه خواهند شد.

اضطراب در کودکان چه علائمی دارد؟

پیش از اینکه بخواهید برای درمان اضطراب اقدام کنید، ابتدا باید علائم اضطراب در کودکان را بدانید. به طور کلی نمی‌توان یک علامت مشخص برای اضطراب معرفی کرد یا  برای همه کودکان یک نسخه پیچید، معمولا اضطراب افراد در خانواده‌های مختلف و با شرایط زندگی متفاوت، به شکل‌های گوناگونی بروز پیدا می‌کند. برخی از شایع‌ترین علائم اضطراب در کودکان عبارتند از:

• مشکلات خواب؛
• شکایت کردن کودک از مشکلات معده یا سایر اختلالات فیزیکی؛
• اجتناب از برخی موقعیت‌های خاص (عموما موقعیت‌های اجتماعی)؛
• نزدیکی و وابستگی بیش از حد به والدین (به اصطلاح میگن کودک همش به پدر و مادرش چسبیده)؛
• عدم توانایی برای تمرکز روی یک موضوع و بی‌قراری مداوم؛
• کج خلقی کردن؛
• خجالتی بودن بیش از حد؛

مهارت‌های مدیریت خشم

 محمد هادی هادی‌زاده

 ۳ ساعت و ۱۸ دقیقه  ۵۸ نفر★★★☆☆ (۳.۸)

---

۳۵۰,۰۰۰ تومان

خرید دوره

– یک پدر و مادر مسئولیت‌پذیر سعی می‌کنند مشکلات فرزندشون رو به خوبی درک کند و به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی واقعی و عملی باشد. در عوض پدر و مادرهای ناآگاه مدام سعی می‌کنند خودشون رو قانع کنند که فرزندشون هیچ مشکلی نداره: مثلا میگن: اینکه فرزند من با هیچ کسی صحبت نمیکنه و خیلی گوشه‌گیره به این خاطره که نجابت بالایی داره و درونگراست. یا اینکه وقتی می‌بینن فرزندشون همش بهشون چسبیده و جدا نمیشه میگن: الهی قربون بچم برم؛ خیلی  منو دوست داره

انواع اضطراب در کودکان

حال که با علائم اضطراب کودک آشنا شدید و متوجه عواقب بی‌توجهی نسبت به علائم آن شدید، نوبت آن است تا انواع اضطراب در کودکان را نیز بشناسید.

• اضطراب جدایی در کودکان:

شایع‌ترین نوع اضطراب در سنین پایین، اضطراب جدایی از پدر و مادر است. والدین تمام زندگی کودکان هستند و تا پیش از ورود به اجتماع، تنها جایگاه آرامش برای آنان. اولین واقعیت تلخ زندگی، جدایی از پدر و مادر در کودکی است. اضطراب جدایی عموما با ورود به دبستان یا پیش دبستانی آغاز می‌شود.

– از نظر من، مدرسه اولین چالش زندگی است. کودک در دنیای کودکانه خودش مشغول بازیست و از زندگی لذت می‌برد تا زمانی‌ که باید به مدرسه برود. چالش اصلی این اتفاق آن جاست که امنیت دوران کودکی در آغوش خانواده و تفریحات سابق باید کمرنگ‌تر شوند. از طرفی مواجهه با غریبه‌ها و زندگی در اجتماع مدرسه را هم باید تجربه کند.

• اضطراب اجتماعی در کودکان

دومین اضطراب شایع در کودکان، اضطراب اجتماعی است. کودکانی که با این اضطراب مواجه هستند، معمولا از مهمانی‌های خانوادگی، مدرسه و به‌طور کلی از حضور در اجتماعات هراس دارند. این نوع اضطراب در کودکان به نوعی حس ترس از شرمندگی مربوط می‌شود و نتیجه اعتماد به نفس پایین کودک است.

برخی از نشانه‌ای اضطراب اجتماعی در کودکان عبارتند از:

• • اجتناب از شرکت در موقعیت‌های اجتماعی و یا احساس ترس شدید در مواجه شدن با چنین موقعیت‌هایی؛
  • علائم فیزیکی حاد مانند لرزش بدن، تعرق بالا و اختلال تنفس؛
  • گریه کردن در موقعیت‌های اجتماعی که معمولا در سنین پایین‌تر رخ می‌دهد؛
  • ترس از نگاه‌های دیگران و قضاوت شدن توسط آن‌ها.

• لالی انتخاب‌شده

لالی انتخاب شده نوعی اختلال روانی است. مفهوم لالی در اینجا یک مشکل فیزیکی نیست که به تارهای صوتی کودک مربوط باشد؛ بلکه انتخاب او برای صحبت نکردن است. لالی انتخاب‌شده نیز یکی از اثرات کمتر شایع اضطراب در کودکان است که موجب می‌شود آن‌ها در موقعیت‌های خاصی مثل مدرسه، از صحبت کردن اجتناب کنند.

برخی از علائم این اختلال عبارتند از:

• کودک در برخی موقعیت‌ها توانایی صحبت کردن دارد و در برخی دیگر نه؛
• حداقل یک‌ماه است که کودک کم حرف شده است؛
• کودک دیگر از شرکت در فعالیت‌های اجتمعی استقبال نمی‌کند.

اگر حرف نزدن کودک مربوط به اختلالات ارتباطی یا مشکلات فیزیکی نباشد، در اینصورت به اختلال لالی انتخاب شده دچار است.

• اختلال اضطراب فراگیر

اضطراب فراگیر را می‌توان مشکل‌سازترین نوع اضطراب در کودکان دانست. کودکانی که با این اختلال مواجه هستند، بدون هیچ دلیلی نسبت به همه چیز مضطرب می‌شوند. برخلاف انواع پیشین که هرکدام در موقعیت‌ها و شرایط خاصی بروز پیدا می‌کردند، اضطراب فراگیر هیچ موقعیت و شرایط خاصی ندارد و تقریبا می‌‎تواند در همه موارد، از نوشتن تکلیف مدرسه گرفته تا صحبت با هم سن‌وسالان نمود پیدا کند.

علائم اضطراب فراگیر در کودکان عبارتند از:

• بی‌قراری کردن
• استرس دائمی
• احساس خستگی در اغلب اوقات
• مشکل در تمرکز
• احساس عصبانیت
• مشکلات خواب

برای اینکه وجود اضطراب فراگیر در کودکان محرز شود، علائم آن باید به مدت شش ماه و در بیشتر روزهای هفته در کودک مشاهده شود.

– این مورد رو خودم وقتی در مقاله منبع دیدم تعجب کردم. خلاصش میشه اینکه هر وقت دیدید کودکتون سرش تو لاک خودشه، سریع به اضطراب فراگیر و اینجور چیزا مشکوک نشید. این رو مخصوصا به مادرایی میگم که وقتی می‌بینن درب اتاق فرزندشون بسته است، با خودشون میگن حتما افسرده و مضطرب شده 🙂

• اختلال پانیک

اختلال پانیک یکی از انواع خاص اضطراب در کودکان است. افراد مبتلا به این اختلال با حملات ناگهانی و غیرمنتظره‌ای به نام حملات پانیک (تقریبا همون سکته خودمون) مواجه می‌شوند. دلیل اصلی حمله‌های پانیک احساسات فیزیکی هستند که باعث ایجاد تفکرات مرگ و سکته قلبی در کودکان می‌شوند. کودکانی که به این اختلال دچار هستند، معمولا شرایط زیر را تجربه می‌کنند:

• ترس از حمله‌های پانیک بعدی؛
• تغییرات جدی پس از حملات پانیک، نظیر اجتناب از حضور در مکان‌هایی که پیش‌تر در آن مکان مورد حمله پانیک قرار گرفته‌اند.

مبتلایان به چنین حملاتی باید به سرعت به روان‌شناس مراجعه کنند و تحت درمان قرار گیرند. این حملات ممکن است فراتر از اضطراب در کودکان باشد و دلایلی پزشکی داشته باشد.

• اختلال وسواس فکری

وسواس فکری را می‌توان یکی دیگر از انواع اضطراب در کودکان برشمرد. کودکان مبتلا به این اختلال، استرس و نگرانی‌هایی دارند که موجب عصبانیت آن‌ها می‌شود. آن‌ها قوانین خاصی را برای خود وضع می‌کنند که تنها با تبعیت از آن‌ها احساس آرامش خواهند کرد.

– کلا آدما اینطورن که سعی می‌کنن با کنترل کردن همه چیز به خودشون آرامش بدن. برای همینه که گاهی به وسواس روی میارن. وسواس داشتن در مواردی مثل نظم، باعث میشه انسان فکر کنه که روی زندگی و پیشامدهای اون کنترل داره؛ این مسئله بزرگ و کوچیک نمی‌شناسه. خلاصه اینکه اگر خودتون پدر و مادر هستید، باید بدونید که اختلال وسواس فکری برای شما هم می‌تونه اتفاق بیوفته. یکی از راه‌های مقابله باهاش در مراحل اولیه، اینه‌ که زندگی رو همین‌طور که هست قبول کنید و تلاش نکنید روی پیشامدهایی که دست شما نیست، کنترل داشته باشید. 

• فوبیای خاص

کودکان دارای فوبیا معمولا از یک یا چند چیز وحشت دارند، البته چیزهایی که به صورت نرمال خطرناک یا وحشت برانگیز نیستند. به عبارت دیگر، فوبیا ترس ذهنی از چیزی است که به شکل منطقی خطری ندارد. این اختلال می‌تواند زندگی کودکان را مختل کند، مخصوصا هنگامی که از خانه خارج می‌شوند.

برخی از رایج‌ترین موارد فوبیا عبارتند از:

• حیوانات یا حشرات
• ترس از ارتفاع یا رودخانه
• خون یا گلوله
• شرایط خاص، مثلا فضاهای تنگ یا جمعیت
• سایر موارد نظیر خفگی، صدای بلند، استفراغ و …

شخصیت‌شناسی با مدل جهانی دیسک

 محمد باقر مرادی

 ۱ ساعت و ۵۴ دقیقه  ۱۹۰۳ نفر★★★★☆ (۴.۴)

---

۲۰۰,۰۰۰ تومان

خرید دوره

اضطراب کودکان چطور درمان می‌شود؟

درمان شناختی رفتار (CBT) بهترین روش درمان برای انواع اضطراب در کودکان است. بنیان اصلی این روش بر تفکرات و رفتار کودکان است تا بتواند به بهترین شکل آن‌ها را تغییر دهد و از بروز اضطراب جلوگیری کند. یاد دادن نحوه تفکر صحیح به کودکان و رفتاری متفاوت از آنچه تاکنون انجام داده‌اند، موجب تغییر در نگرش آن‌ها نسبت به زندگی و اضطرابشان خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های روش CBT برای مهار اضطراب در کودکان، مواجه کردن آن‌ها با شرایطی استرس‌زاست؛ البته به آرامی و طبق اصول علمی. لذا والدین به‌هیچ وجه نباید خودشان اینکار را انجام دهند، زیرا در این صورت نتایج عکس و غیرقابل جبرانی را بر جای خواهد گذاشت.

در برخی موارد که اضطراب شدت بیشتری پیدا کرده است، روان درمانگر از داروهای ضد اضطراب نیز استفاده می‌کند.

اضطراب کودکان در کوتاه مدت طبیعی است!

در این مقاله متوجه شدیم اضطراب در کودکان شایع و کاملا طبیعیه، البته تا جایی که مدت زمانش زیاد طولانی نشه و عملکرد کودک رو مختل نکنه. با انواع اضطراب آشنا شدیم و روش‌های درمان رو هم شناختیم. توصیه پایانی من این است که برای درمان اضطراب فرزندتون به یک مطلب اکتفا نکنید و حتما به یک روان درمان خبره مراجعه کنید، تا درمان به صورت تخصصی و علمی پیگیری شود. در آخر امیدوارم این مقاله برایتان مفید بوده باشه و خوشحال میشم اون رو برای سایر پدر و مادرهایی که میشناسید هم ارسال کنید.

منبع: