1. خانه
  2. مقالات
  3. توسعه فردی
  4. انواع اضطراب از نظر روانشناسی چیست؟ + معرفی ۱۳ نوع…

انواع اضطراب از نظر روانشناسی چیست؟ + معرفی ۱۳ نوع اضطراب

انواع اضطراب از نظر روانشناسی 

استرس و اضطراب دو مسئله روانشناختی شایع هستند که در جامعه مدرن ما بسیار رایج شده‌اند. همه ما در زندگی روزمره با موقعیت‌هایی روبرو میشیم که میتونن منجر به تجربه استرس و اضطراب بشن. اما چرا برخی افراد با این مشکلات روانشناختی بیشتر از دیگران آسیب می‌بینن؟

در این مقاله، قصد داریم به سوالات مربوط به استرس و اضطراب از نظر روانشناسی پاسخ دهیم. ابتدا استرس و اضطراب و تفاوتشان را بررسی می‌کنیم و سپس به عوامل مختلفی که می‌تونن به بروز این مشکلات روانشناختی کمک کنن؛ می‌پردازیم.

مدیریت اضطراب و استرس در زندگی فردی و شغلی
 ۱۳۸۴ نفر  ۳ساعت

۳۰۰,۰۰۰ تومان
خرید دوره

اضطراب در روانشناسی 

یکی از وظایف روانشناسان این است که دریابند اضطراب چگونه شکل می‌گیرد، علل آن چیست و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد. بطور کلی اضطراب را می‌توان به دو دسته عمده تقسیم کرد: اضطراب طبیعی و اضطراب غیرطبیعی.

اضطراب طبیعی مربوط به واکنش طبیعی انسان در مواجهه با تهدید‌ها و موقعیت‌های استرس‌زا است. این نوع اضطراب معمولا موقتی است و پس از وقوع حادثه موردنظر برطرف می‌شود.

اما اضطراب غیرطبیعی، که معمولا به‌عنوان اضطراب بیمارگونه نیز شناخته می‌شود، به وضعیتی اشاره دارد که افراد در آن به‌صورت مداوم و بیش‌از‌حد اضطراب دارند، حتی در موقعیت‌هایی که به نظر عمومی تهدید تلقی نمی‌شود. این نوع اضطراب می‌تواند به‌شدت زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد و در صورت عدم مدیریت مناسب، افسردگی و اختلالات دیگری نیز به همراه دارد.

روانشناسان برای تشخیص و مدیریت اضطراب، از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که شامل مصاحبه با فرد برای درک و بررسی علائم، استفاده از پرسشنامه‌ها و ابزار‌های ارزیابی و تعیین درجه و شدت اضطراب است. سپس، ترکیبی از روش‌های روانشناسی مثل روان‌درمانی گفتاری، تکنیک‌های تمرینی و مهارت‌های مدیریت استرس می‌توانند برای مدیریت و کاهش اضطراب استفاده شوند.

اضطراب از دیدگاه روانشناسی چه علت‌هایی دارد؟

اضطراب از دیدگاه مکاتب روانشناسی

اضطراب علل مختلفی دارد و از دیدگاه روانشناسی، می‌توان آن را به عوامل زیر نسبت داد:

  1. عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل ژنتیکی، بیشتر در معرض استرس و اضطراب هستند.
  2. تجربیات قبلی: تجربیات قبلی نیز عامل مهمی در ایجاد اضطراب هستند. مثلا اگر در گذشته تصادفی کرده باشید که تبعات مالی یا جانی برایتان به همراه آورده باشد، ممکن است هر زمان رانندگی کنید اضطراب تصادف مجدد را تجربه کنید.
  3. شرایط زندگی: شرایط و محیط زندگی نیز به ایجاد اضطراب کمک می‌کند. مثلا، مواجهه با فشار‌های اجتماعی، مشکلات مالی، محیط کار نامطلوب و روابط ناسالم باعث ایجاد اضطراب می‌شوند.
  4. طرز فکر نامناسب: روش‌های نامناسب تفکر و برخورد با موقعیت‌ها اضطراب را تشدید می‌کنند. مثلا، تمایل به فکر کردن بیش‌از‌حد درباره نتایج نامطلوب و ترس از شکست اضطراب را افزایش می‌دهند.
  5. عوامل محیطی: مواردی مانند مواجهه با وضعیت‌های ترسناک، موقعیت‌هایی که امنیت شما یا خانواده‌تان را تهدید می‌کند، تحمیل استرس‌های مرتبط با کار یا تحصیل و فشار‌های اجتماعی نقشی مهم در ایجاد اضطراب دارند.

تعریف اضطراب از نظر روانشناسی 

اضطراب از نظر روانشناسی به‌عنوان یک وضعیت روانی تعریف می‌شود که با احساس نگرانی، ترس و ناراحتی نسبت به موقعیت‌ها، رویداد‌ها یا ایده‌هایی که به نظر فرد تهدید کننده  می‌آیند، همراه است. این احساس اضطراب ممکن است به‌صورت فیزیکی (مانند: تنگی نفس، تپش قلب، لرزش، عرق) و یا به‌صورت روانی (مانند: نگرانی مداوم، ترس از بروز حادثه ناگوار، احساس عدم کنترل) بروز کند.

اضطراب در‌واقع یک واکنش طبیعی و ضروری برای بقا است، زیرا به فرد کمک می‌کند تا در مواجهه با خطرات و تهدید‌ها، مکانیزم‌هایی مانند “مبارزه” و یا “فرار” را انتخاب کند. با‌این‌حال، وقتی اضطراب به میزان زیاد و نسبت به موقعیت‌های غیر تهدیدکننده  حاکم می‌شود و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌توان آن را به‌عنوان یک اختلال روانی معرفی کرد.‌

انواع اضطراب از نظر روانشناسیانواع اضطراب از نظر روانشناسی چیست؟

در بخش زیر، برخی از انواع اضطراب را بررسی می‌کنیم:

  1. اضطراب عمومی: این نوع اضطراب مربوط به نگرانی‌ها و ترس‌های مستمر و بیش‌از‌حد است که در مواجهه با موقعیت‌های مختلف ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به اضطراب عمومی ممکن است بدون دلیل خاصی نگرانی و استرس را تجربه کنند.‌
  2. اضطراب اجتماعی: در این نوع اضطراب، افراد ترس و نگرانی شدیدی در مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی مانند: صحبت کردن در جمع، حضور در رویداد‌های اجتماعی یا ارتباط با افراد ناشناس تجربه می‌کنند.
  3. اختلال وسواس-فکری (OCD): این اختلال مرتبط با تکرار عملیات ذهنی یا رفتاری می‌باشد که به‌صورت مکرر و بدون کنترل توسط فرد تکرار می‌شود. افراد مبتلا به OCD نگرانی شدیدی درباره بهداشت شخصی، بررسی‌های مکرر و دقیق و یا افکار تکراری دارند.
  4. اختلال پانیک: در این اختلال، افراد حملات ناگهانی اضطراب شدید و ترس بی‌دلیل تجربه می‌کنند که ممکن است همراه با علائم فیزیکی مانند: تنگی نفس، تپش قلب، عرق کردن و یا احساس گیجی و بیهوشی باشد.‌
  5. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): این اختلال ممکن است پس از تجربه یک سانحه ترسناک مانند: تصادف، سوانح طبیعی یا تجربه جنگ، به وجود آید. افراد مبتلا به PTSD با فلاش‌بک‌ها (بازتاب‌های تصویری غیرمنتظره از سانحه)، کابوس‌ها، ناراحتی نسبت به محل‌ها یا وضعیت‌های مرتبط با سانحه و افکار مرتبط با آن مواجه می‌شوند. 
  6. اضطراب جدایی: این نوع اضطراب مرتبط با ترس و نگرانی شدید از جدایی یا جداشدن از افراد نزدیک مانند: خانواده یا دوستان است. افراد مبتلا به اضطراب جدایی ناراحتی شدیدی در صورت جدایی یا ترک شدن تجربه می‌کنند.
  7. اضطراب عملکردی: این نوع اضطراب مرتبط با نگرانی و ترس شدید در مواجهه با موقعیت‌های عملکردی است که شامل سخنرانی در عموم، ارائه پروژه، شرکت در مصاحبه کاری یا امتحانات تحصیلی است. افراد مبتلا به اضطراب عملکردی احساس ناراحتی شدید، ترس، عرق‌کردن، لرزش و یا مشکل در تمرکز را در این موقعیت‌ها تجربه می‌کنند.‌
  8. اضطراب جبری: در این نوع اضطراب، افراد مجبور به انجام عملیات خاصی می‌شوند تا ترس و نگرانی‌شان کاهش یابد. مثلا، افراد مجبور به بررسی مکرر و دقیق چیز‌ها، تکرار عملیات خاصی مانند قفل کردن در‌ها یا شستشوی دست‌ها می‌شوند.
  9.  اضطراب از نظرافکاری: این نوع اضطراب مرتبط با ترس و نگرانی درباره نظرات و انتقادات دیگران درباره خود است. افراد مبتلا به اضطراب از نظرافکاری باور دارند که دیگران به طرز منفی درباره‌شان فکر می‌کنند و از این‌رو احساس ترس، ناراحتی و نگرانی می‌کنند.
  10.  اضطراب مرتبط با استرس شغلی: این نوع اضطراب ممکن است در محیط کار به‌دنبال فشار‌های شغلی شدید، مسئولیت‌های زیاد، تعارض کار-زندگی، رقابت شدید و یا از سمت مدیران و همکاران رخ دهد.
  11.  اضطراب مرتبط با روابط بین فردی: این نوع اضطراب ممکن است در روابط نزدیک مانند: رابطه عاطفی، دوستی‌ها و خانواده به وجود آید. ترس از رد شدن، ترس از ترک شدن، ناامنی در روابط و یا ترس از ناکامی در روابط، ممکن است منجر به اضطراب شود.
  12.  اضطراب مرتبط با تغییرات زندگی: تغییرات مهم در زندگی مانند: ازدواج، طلاق، مهاجرت، تغییر شغل، تغییر محل زندگی و یا مرگ عزیزان می‌تواند باعث ایجاد اضطراب شود.‌
  13. اضطراب مرتبط با بیماری‌های جسمی: افرادی که با بیماری‌های جسمی مانند: بیماری‌های قلبی، سرطان، اختلالات عصبی و یا مشکلات مزمن جسمی روبرو هستند، ممکن است با اضطراب مرتبط با بیماری مواجه شوند.

برای درک تعریف اضطراب، باید به خاطر داشت که اختلال اضطرابی در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی رخ می‌دهد. احساس کنید در وسط یک ساختمان درحال ریزش قرار دارید و هیچ‌چیزی جز یک چتر در دست ندارید. احساس می‌کنید که درون یک چرخ‌فلک قرار دارید که با سرعت ۶۵ کیلومتر در ساعت در حرکت است و نمی‌توانید آن را کنترل کنید.

مهارت‌های مدیریت خشم
 ۶۹ نفر  ۳ساعت

۳۵۰,۰۰۰ تومان
خرید دوره

‌علاوه‌بر این، ممکن است بسیار ناراحت و عصبی باشید و قلبتان تند‌تر بزند. همچنین در خواب با کابوس‌ها، وحشت و یا افکار ناراحت کننده و خاطرات ناخوشایند مواجه شوید که نمی‌توانید آن‌ها را کنترل کنید. به‌طور‌کلی، احساس ترس و دلهره کنید و از مکان یا وقوع یک اتفاق خاص بترسید.

اضطراب از دیدگاه مکاتب روانشناسی

مکاتب روانشناسی هرکدام نظریه‌های خاصی درباره اضطراب دارند که در این بخش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

نظریه زیست شناختی

این نظریه بر اساس معیار‌های قابل اندازه‌گیری است که فعالیت مغز در بیماران دارای اختلال اضطرابی را با افراد سالم مقایسه می‌کند. برخی از مردم ممکن است بر اساس یک حساسیت بیولوژیک به بروز اختلالات اضطرابی آسیب‌پذیر‌تر باشند. روش زیست شناختی قشر پیشانی را به‌عنوان منبع فیزیولوژیک اضطراب در نظر می‌گیرد. این قشر به دلیل رابطه با ناحیه پاراهیپوکامپ، شکنج سینگولا و هیپوتالاموس در تولید اضطراب نقش دارد.

نظریه رفتارگرایی

این نظریه بر این باور است که اضطراب یک واکنش شرطی شده به محیط خاص است. در یک الگوی شرط‌ساز (کلاسیک) به‌عنوان مثال، کسی که حساسیت غذایی ندارد پس از خوردن حلزون صدف‌دار در یک رستوران دچار ناراحتی شدید می‌شود. دفعه بعدی که با حلزون روبرو می‌شود ممکن است حس نامطلوبی داشته باشد. ممکن است چنین فردی به هر غذایی که خودش درست نکرده باشد حساسیت و بدبینی نشان دهد.

نظریه روانکاوی

فروید معتقد بود که اضطراب نشانه‌ای از خطری است که به من یا شخصیت آگاه حمله می‌کند. او اضطراب را پایه و اساس همه اختلالات روانی در نظر می‌گرفت. به گفته او، وقتی من با خواسته‌های محیط یا تنش‌های درون من و فرامن روبرو می‌شود، اضطراب را تجربه می‌کند. فروید با استفاده از روانکاوی سعی می‌کرد که تعارضات ناخودآگاه را شناسایی و حل کند.

نظریه شناختی

روانشناسان شناختی اخیرا به این حقیقت پی برده‌اند که انسان یک موجود متفکر است. جورج کلی روانشناس آمریکایی یکی از پیشگامان این مکتب است که یک سیستم به نام روانشناسی ساختار شخصیتی را تاسیس کرده و فروض پایه‌ی خود را بدین صورت بیان می‌کند که هر فرد در حقیقت یک دانشمند است و همواره در حال فهمیدن، درک کردن، تفکر کردن، تغییر کردن و… است.

علوم زیستی

به‌طور‌کلی، اضطراب با تغییرات در سطح هورمون‌ها، پیام‌های عصبی، سیستم ایمنی و سامانه عصبی مرکزی همراه است. برخی از علائم فیزیولوژیک اضطراب عبارتند از: تپش قلب، تعرق، لرزش دست، خشک شدن دهان، سختی در تنفس، گرفتگی عضلات و درد معده. برخی از علائم روانشناختی اضطراب عبارتند از: نگرانی، ترس، بدبینی، بروز حافظه کوتاه‌مدت، سخت تمرکز کردن و خستگی.‌

برای درمان اضطراب، روش‌های مختلفی وجود دارد که بسته به‌شدت و نوع اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعضی از روش‌های درمان اضطراب عبارتند از: دارو درمانی، روان‌درمانی، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم، تکنیک‌های تنفس و آرام‌سازی، مدیریت استرس و حل مسئله. همچنین بعضی از روش‌های پیشگیری از اضطراب عبارتند از: داشتن رابطه‌های سالم و تعامل با دوستان و خانواده، کاهش مصرف کافئین و دور بودن از منابع خبر و رسانه‌‌.

طبقه‌بندی اضطراب فرویدطبقه‌بندی اضطراب فروید

فروید سه نوع اضطراب را تشخیص داد:‌

  • اضطراب واقعی: مثلا ترس از آتش، زلزله، حمله حیوان وحشی و غیره. این نوع اضطراب به فرد هشدار می‌دهد تا از خودش محافظت کند و از خطر فرار کند.
  • اضطراب روان رنجور: مثلا ترس از عواقب بروز احساسات جنسی یا پرخاشگری. این نوع اضطراب به فرد هشدار می‌دهد تا غرایز خود را با واقعیت سازگار کند و از تنبیه یا عذاب دوری کند.‌
  • اضطراب اخلاقی: ترس از وجدان است. مثلا ترس از زیرپا گذاشتن قوانین اخلاقی یا عبور کردن از قوانین خود. این نوع اضطراب به فرد هشدار می‌دهد تا غرایز خود را با قوانین خود سازگار کند و از مقابله با قوانین جامعه پرهیز کند.‌

دیدگاه روانکاوی برای برطرف کردن اضطراب چه توصیه‌هایی می‌کند؟

  • شناسایی محرک‌های اضطراب‌زا و سعی در کنترل یا اجتناب از آن‌ها
  • صحبت کردن با فردی که شما را درک می‌کند و می‌تواند به شما گوش دهد و از شما حمایت کند.
  • ورزش کردن به‌صورت منظم و متناسب با توانایی بدنی خود
  • استفاده از تکنیک‌های تنفس عمیق و آرام‌سازی برای کاهش تپش قلب، تعریق و لرزش
  • تفریح کردن و انجام فعالیت‌هایی که برای شما لذت‌بخش و جذاب هستند
  • آگاه بودن از اینکه شما می‌توانید بسیاری از مسائل را تحت کنترل خود داشته باشید و نگران نبودن درباره آینده
  • مشاوره با یک روانکاو حرفه‌ای (که ترجیحا مسلط به نظریه و روش فروید باشد)
  • پذیرش ناخودآگاه خود و شناسایی تعارض‌های ذهنی
  • تفسیر رویا‌های خود و درک پیام‌های ناخودآگاه 
  • استفاده از مکانیسم‌های دفاعی سالم و مناسب برای مقابله با اضطراب
  • سازگار کردن غرایز خود با واقعیت 
  • پرهیز از شکست دادن قوانین اخلاقی و جامعه 

ارتباط مؤثر
 ۱۹۹۲ نفر  ۲ساعت

۳۰۰,۰۰۰ تومان
خرید دوره

جمع‌بندی

اضطراب به‌عنوان یک احساس ناخوشایند و نگرانی شدید در مواجهه با تهدید‌های محتمل در نظر گرفته می‌شه. این احساس ممکنه به‌صورت فیزیکی و روانی تجربه بشه و می‌تونه تاثیرات منفی بر روی زندگی روزمره و عملکرد اجتماعی فرد داشته باشه. روانشناسی و آگاهی از مکاتب اون می‌تونه به شما راهکارهای مفیدی برای مقابله با اضطراب بده که تو این مقاله مکاتب و راهکارهاشونو براتون اوردیم و امیدواریم که تونسته باشیم به سوالاتتون در زمینه اضطراب جواب بدیم.

با توجه به تاثیر زیادی که اضطراب بر سلامت فکر و روان ما انسان‌ها دارد، اگر به دنبال کنترل و مدیریت اضطراب و استرس در خود و دیگران هستید، پیشنهاد می‌کنیم محتوای آموزشی دوره مدیریت اضطراب و استرس در زندگی فردی و شغلی را مشاهده کنید.

 

منابع:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شماره همراه شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند

جدیدترین مطالب

موضوعات داغ

دوره‌های مرتبط

مقالات مرتبط