آخرین باری که در تصمیمگیری و انتخاب راهحل به چالش برخوردید، کی بود؟ شاید امروز صبح بود که تصمیم گرفتید دوباره دکمه چرتزدن آلارم گوشیتان را بزنید. شاید در رستوران، موقع انتخاب غذا از میان صدهای غذای متنوع بود یا شاید زمانی بود که کمد لباستان را برای انتخاب لباسی مناسب برای یک سخنرانی، زیر و رو کردید. با اینکه این تصمیمها بهظاهر ساده هستند، در برخی مواقع میتوانند بسیار دشوار و با استرس و اضطراب باشند و تصمیمگیری را برای افراد سخت کنند اما بیایید کمی عمیقتر به این موضوع نگاه کنیم. اصلاً تصمیمگیری چه مراحلی دارد؟
در این مقاله قصد داریم روی دو سوال مهم «تصمیمگیری چیست و چه مراحلی دارد؟» تمرکز کنیم و پاسخ آنها را با شما در میان بگذاریم. با ما همراه باشید.
تصمیمگیری فرایند انتخاب از میان چندین گزینه پیش روست. اغلب مواقع تصمیمی که میگیریم شامل شناسایی تصمیم، جمعآوری اطلاعات و ارزیابی راهحلهای جایگزین است.
فرایند تصمیمگیری هرچه سنجیدهتر و هوشمندانهتر طی شود، میتواند به یک تصمیمگیری خوب منتهی شود. در واقع، استفاده از فرایند تصمیمگیری گامبهگام میتواند به شما کمک کند تا با سازماندهی اطلاعات مرتبط و تعریف گزینههای جایگزین، تصمیمات سنجیده و عاقلانهای بگیرید. این رویکرد شانس انتخاب رضایتبخشترین جایگزین ممکن را افزایش میدهد اما تصمیمگیری چه مراحلی دارد؟
مهم نیست که تصمیم بزرگی مثل انتخاب استراتژی بازاریابی یک سازمان بزرگ را پیش رو دارید یا تصمیم سادهای مثل انتخاب رنگ لباس مهمانی، بهتر است بدانید که تصمیمگیری خوب چه مراحلی دارد تا بتوانید بهترین تصمیم را در لحظه بگیرید. هرچند تصمیمات ساده میتوانند مراحل کمتری داشته باشند اما در ادامه ۷ مرحله اصلی تصمیمگیری خوب برای تصمیمات مهم و اساسی را به طور مفصل توضیح میدهیم:
برخی تصمیمات اغلب با شکست مواجه میشوند زیرا عوامل کلیدی از همان ابتدا نادیده گرفته میشوند. بنابراین، قبل از اینکه تصمیمی بگیرید، باید شرایط خود را کاملاً درک کنید.
ابتدا مشکلی را که قصد تصمیمگیری در مورد آن را دارید، در نظر بگیرید. شما باید تعیین کنید که آیا مشکل بیان شده، مشکلی واقعی است یا نشانهای برای مشکل بزرگتر است. اگر فقط یک نشانه باشد، قطعاً تصمیم بزرگتری پیش رو خواهید داشت و اکنون هر تصمیمی که بگیرید، تأثیر منفی یا مثبت روی تصمیم بزرگ شما خواهد داشت.
برای مثال، فرض کنید به عنوان یک مدیر بازاریابی محتوایی، قصد استخدام استراتژیست محتوا را دارید. انتخاب استراتژیست محتوا قدم اولی برای رسیدن به هدفی بزرگتر یعنی انتخاب و اجرای استراتژی مناسب برای بازاریابی محتوایی است. در چنین شرایطی، باید دقت کافی را در انتخاب استراتژیست داشته باشید چرا که در آینده تصمیمات او تاثیر مستقیمی بر هدف و انتخابهای شما خواهند داشت.
آیا تمرکز کافی روی تصمیمگیری خود دارید؟ قبل از اینکه تصمیم بزرگ را بگیرید، مدتی را صرف آمادهسازی خود و محل تصمیم گیریتان کنید.
به یاد داشته باشید که بیشتر تصمیمها (مثل همان انتخاب استراتژیست محتوا) روی افراد دیگر (مدیر بازاریابی یا مدیرعامل) نیز تاثیر میگذارند. بنابراین میتوانید با ایجاد محیطی سازنده، هم برای خودتان و هم افرادی که در این تصمیمگیری دخیلاند، از حمایت این افراد نیز بهرهمند شوید.
این امر بهویژه زمانی صادق است که برای اجرای تصمیمی که شما مسئول آن هستید، باید به افراد دیگر تکیه کنید. شما باید شناسایی کنید که چه کسانی را باید در این فرآیند بگنجانید و چه کسانی نقشی در تصمیمگیری نهایی دارند. متخصصان در این حوزه میگویند که اعضای گروه برای تصمیمگیری نهایی، در حالت ایدهآل، نهایتاً باید شامل پنج تا هفت نفر باشند.
پس از شناسایی این افراد، آنها را به مشارکت در بحث تصمیمگیری، بدون ترس از بیان نظراتشان، تشویق کنید.
هرچه گزینههایی که بررسی میکنید گستردهتر باشند، احتمالاً تصمیم نهایی شما بهتر خواهد بود. ایجاد تعدادی گزینه مختلف ممکن است در ابتدا به نظر برسد که تصمیم شما را پیچیدهتر میکنند، اما این امر شما را مجبور میکند عمیقتر بگردید و از زوایای مختلف به مشکل نگاه کنید. برای مثال، حداقل رزومه ۲۰ استراتژیست محتوا را مورد بررسی قرار دهید تا با مقایسه آنها بتوانید به بهترین انتخاب برسید.
در چنین شرایطی، استفاده از انواع تکنیکهای تفکر خلاق میتواند مفید باشد. این تکنیکها میتوانند به شما کمک کنند تا از الگوهای عادی تفکر خود خارج شوید و راهحلهای واقعاً خلاقانهای ارائه دهید.
هنگامی که از راهحلهای خود مطمئن شدید، وقت آن است که امکانسنجی، خطرات و پیامدهای هر یک از راهحلها را ارزیابی کنید.
تقریباً هر تصمیمی مستلزم درجاتی از ریسک است. برای ارزیابی تهدیدها و ارزیابی احتمال وقوع رویدادهای نامطلوب و هزینه مدیریت آنها، به یک رویکرد ساختار یافته نیاز دارید. شما همچنین باید تأثیر اخلاقی هر گزینه و اینکه چگونه ممکن است با ارزشهای شخصی و سازمانی شما مطابقت داشته باشد، را بررسی کنید.
هنگامی که راهحلهای خود را ارزیابی کردید، گام بعدی این است که تصمیم خود را بگیرید. بالاخره از میان ۲۰ استراتژیست، کدام یک را انتخاب میکنید؟
اگر معیارهای مختلفی برای انتخاب نهایی دارید، از تجزیهوتحلیل ماتریس تصمیم برای مقایسه دقیق آنها استفاده کنید یا اگر میخواهید تعیین کنید که کدام یک باید بیشترین وزن را در تصمیم شما داشته باشند، یک تحلیل مقایسه زوجی (AHP) انجام دهید.
اگر تصمیم شما قرار است به صورت گروهی گرفته شود، تکنیکهایی مانند رأیگیری و شمارش اصلاح شده بوردا (Modified Borda Count) میتواند به تیم شما کمک کند تا به توافق برسید.
اگر به هر دلیلی میخواهید هر عضو گروه به صورت ناشناس، تصمیمهای خود را بیان کند، از تکنیک دلفی (Delphi) برای رسیدن به یک تصمیم منصفانه و بیطرفانه استفاده کنید. این تکنیک از چرخههای بحث و استدلال مکتوب و ناشناس استفاده میکند که توسط تسهیلکنندهای مدیریت میشود. در این تکنیک شرکتکنندگان هیچ اطلاعاتی درباره سایر افراد حاضر در تصمیمگیری ندارند.
پس از اینکه مراحل سخت و پیچیده ارزیابی و انتخاب راهحل نهایی را طی کردید، اکنون زمان ارزیابی تصمیم است. با ارزیابی تصمیمی که گرفتید، میتوانید از وقوع اشتباهات جلوگیری کنید.
قبل از شروع به اجرای تصمیم خود، نگاهی طولانی و عمیق به آن بیندازید تا مطمئن شوید که تصمیم کاملاً درستی گرفتهاید و اشتباهی در فرآیند تصمیمگیری، رخ نداده است. برای این منظور، تکتک مراحل را دوباره مورد بررسی قرار داده و از درستی انتخابهایی که در هر مرحله کردهاید اطمینان حاصل کنید.
در صورتی که تصمیم شما افراد دیگری را نیز تحتتأثیر قرار میدهد، باید پس از انتخاب نهایی، آن را به روشی جذاب، آموزنده و الهامبخش با همه افراد به اشتراک گذارید.
با بحث در مورد اینکه چگونه و چرا به این تصمیم خود رسیدهاید، اعضا را در اجرای تصمیم مشارکت دهید. هرچه اطلاعات بیشتری در مورد خطرات و مزایای پیشبینی شده ارائه دهید، احتمال حمایت اعضا از آن بیشتر میشود.
در نهایت، پس از اینکه تصمیمتان از سمت اعضا نیز مورد تایید قرار گرفت، آن را اجرا کرده و نتیجه کار را مشاهده کنید.
در بالا توضیح دادیم که تصمیمگیری خوب چه مراحلی دارد و تکتک مراحل را به طور کامل توضیح دادیم. هرچند با انجام این مراحل میتوانید تصمیمات خود را به خوبی ارزیابی کرده و اجرایی کنید، گاهی برای اینکه بتوانید تصمیم درستتری در لحظه بگیرید، باید مغز و ذهن خود را آموزش دهید. آموزش مغز کاری است که میتوانید به کمک دوره آموزشی کوچینگ مغز بهراحتی انجام دهید.
در دوره کوچینگ مغز، علاوه بر ارائه اطلاعات مفید درباره مغز و نحوه عملکرد و تأثیرگذاری بر روی آن، نکات خوبی برای نحوه تصمیمگیری خوب نیز ارائه میشود. با تماشای این دوره به خوبی درک خواهید کرد که مغز چگونه تصمیمگیری میکند و تصمیمگیری چه مراحلی دارد.
در دنیای پرشتاب امروزی، حواس پرتی یکی از بزرگترین موانع برای تمرکز و بهرهوری در محیط کار است. از اعلانهای مکرر گوشیهای هوشمند گرفته تا مکالمات همکاران، هرکدام میتوانند به سادگی فرد را از انجام وظایف خود بازدارند. شاید تعجب کنید که هر بار که حواستان پرت میشود، به طور متوسط ۲۵ دقیقه طول میکشد […]
امکان ندارد در شبکههای اجتماعی حضور داشته باشید و روزی یک پست درباره تست MBTI نبینید و تایپ شخصیت خود را در میان کاراکترهای فیلم و سریال و …. پیدا نکنید. اما سوال این است که آیا تست MBTI یا Myers-Briggs Type Indicator بهترین و دقیقترین آزمون شخصیت شناسی است؟ جواب این است که به باور […]
کارآموزی برای بسیاری از دانشجویان و جوانان اولین گام برای ورود به دنیای حرفهای و کاری است. این تجربه میتواند هیجان انگیز باشد، اما در عین حال با استرس و اضطراب همراه است. این استرسها تا حدودی طبیعی است که عموما از آشنا نبودن با محیط کار، انتظارات بالا از خود یا ترس از اشتباهات ناشی […]
ما همیشه قبل از اینکه راهی سفر شویم، برنامهی کامل سفر را میچینیم، هتل رزرو میکنیم، بلیطهایمان را از چند مدت قبل میخریم و تعیین میکنیم که در هر روز از سفر به کدام جاذبههای دیدنی سر بزنیم و چه کارهایی انجام دهیم. دلیل ما از انجام این اقدامات این است که مطمئن شویم برنامه […]
شخصیت یا personality موضوعی است که حرفهای زیادی درباره آن زده میشود. بسیاری از کارشناسان درباره جنبههای مختلف آن اختلافنظر دارند؛ اما بهطورکلی میتوان آن را مجموعهای از ویژگیهایی تعریف کرد که یک فرد را میسازد. سوال مهمی که در این جا وجود دارد این است که آیا این موضوع بهاندازه کافی دقیق است و […]
آیا علاقهمندید سبک رهبری خود را کشف کنید یا حتی پتانسیل رهبری بقیه افراد، از جمله کارمندان خود را بسنجید؟! تست دیسک DiSC، ابزاری است که میتواند به شما کمک کند تا نقاط قوت، ضعف و سبک مدیریت خود را درک کنید و تمایلات، ترجیحات و حتی نقاط کور خود را ببینید و تصمیم گیری های […]
آکادمی همراه اول با هدف تربیت، توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در اکوسیستم دیجیتال در تابستان ۹۹ آغاز به کار کرده است. آکادمی به پشتوانهی تجربهی آموزش و توسعهی نیروی انسانی همراهاول میکوشد نیازهای آموزشی عمومی، تخصصی و شکاف میان تحصیلات آکادمیک و فضای کار بابرگزاری مسیرهای شغلی از جمله هوش مصنوعی، تحلیل گر داده ، کارشناس محصول و … پوشش دهد.